AI-gegenereerde podcast 'Drift' vernieuwt iedere maancyclus

Hoe werkt dat precies en is dit eigenlijk nog wel een podcast? We vroegen het aan de makers, Hay Kranen, Lieven Heeremans en Nienke Huitenga, die samen het audiocollectief Merel uit de Machine vormen.

Wat is de rol van kunstmatige intelligentie in Drift?
Kranen: ‘We wilden in eerste instantie een luisterervaring creëren die voor iedereen anders zou zijn, maar dat bleek nog te complex. Het is wel iets wat we in de toekomst willen doen en waar we mee bezig zijn. Op dit moment heeft Drift meer weg van een gamewereld waarin je kan ronddwalen. De podcast heeft een basisstructuur, maar de verhalen worden voortdurend vernieuwd met behulp van kunstmatige intelligentie. De inhoud verandert op basis van actuele data over het klimaat en de getijden.’

Dat klinkt niet echt als een podcast.
Huitenga: ‘Tja, wat is podcast? Het concept podcasting is nu twintig jaar oud, maar in die periode is het vrijwel hetzelfde gebleven. Het heeft radio een klein beetje vervangen, maar je zou ook kunnen zeggen dat het idee van radio door podcast is opgerekt. En nu proberen wij het idee van podcast weer op te rekken. Luisteren naar Drift heeft bijna niets gemeen met luisteren naar een traditionele podcast, waarin de volgorde vastgelegd is. In plaats daarvan hebben we een ensemble van personages bedacht en als je hun afzonderlijke verhalen beluistert, verschijnt er een steeds gedetailleerdere wereld.’

Klopt het dat er elke maand een nieuw verhaal gegenereerd wordt?
Heeremans: ‘Ja, volgens de maancyclus. Eigenlijk dus om de 29,5 dag. Momenteel is er al een cyclus bezig, maar de volgende… Wanneer begint die?’

Kranen: ‘Ik heb het net gecheckt: op 1 december.’

Heeremans: ‘Aha, dan begint er dus een nieuwe cyclus en daarmee ook een nieuwe versie van het verhaal, gebaseerd op nieuwe klimaatdata. Luisteraars hebben bijna altijd een bepaalde verwachting van podcasts, vooral dat er een duidelijk begin en eind moet zijn. Daarom hebben we ervoor gekozen dat je de afleveringen binnen zo’n verhaalcyclus terug kan luisteren, maar na 29,5 dag wordt alles gewist en begint het hele verhaal – op een andere manier – opnieuw.’

Waar is die keuze op gebaseerd?
Huitenga: ‘Omdat Drift het ritme van de natuur volgt, kunnen wij daar geen invloed op uitoefenen. Daarmee leggen wij onszelf een creatieve beperking op. Mensen ervaren de tijd misschien als lineair, maar het ritme van de aarde is dat niet. Eigenlijk beweegt alles in cirkeltjes.’

Kranen: ‘En de podcast volgt dat ritme, zo verbinden we de digitale met de fysieke wereld.’

Huitenga: ‘Die connectie vonden wij erg interessant. In de digitale wereld voelt een klimaatcrisis al snel ver weg, maar als je gebonden bent aan het ritme van de natuur kun je er niet omheen.’

Heeremans: ‘Wat die circulariteit betreft: speel je wel eens een computerspel?’

Vroeger was ik fan van The Sims.
Heeremans: ‘Dat is een goed voorbeeld! In The Sims kun je een gezin creëren en een huis bouwen. Je kunt dat scenario keer op keer spelen, maar het ontwikkelt zich nooit op dezelfde manier omdat de omstandigheden en de dynamiek van het spel steeds veranderen. Dat is ook de kern van Drift: de basisstructuur van het verhaal blijft hetzelfde, maar de details en het verloop ervan veranderen voortdurend.'

Huitenga: ‘Ken je Canto ostinato van Simeon ten Holt? Bij die compositie kunnen de uitvoerenden de volgorde en de lengte zelf bepalen. Drift is de Canto ostinato onder de podcasts.’

Jullie maken gebruik van AI en daar is veel energie voor nodig, wat ook schadelijk is voor het klimaat. Is dat niet tegenstrijdig?
Huitenga: ‘Dat kan ik niet ontkennen, al denk ik dat het project niet supervervuilend is. Mails versturen of sociale media draaiende houden is even belastend. Maar inderdaad, het gebruik van AI draagt bij aan klimaatverandering.’

Kranen: ‘Hoewel we ons daarvan bewust waren, wilden we Drift toch op deze manier maken. Het is wel belangrijk om te vermelden dat dit geen activistische podcast is.’

Waarom hebben jullie dan gekozen voor klimaatfictie?
Kranen: ‘Klimaatfictie is inderdaad vaak dystopisch en ellendig. Alleen wilden we daar juist bij vandaan blijven en ook de andere kant te laten zien. De gevolgen van klimaatverandering zullen ernstig zijn, maar dat is niet het enige wat de toekomst brengt. Er zal een ander soort samenleving ontstaan, al blijven mensen hopelijk altijd samen naar de kroeg gaan.’