Het verhaal dat Alex Kurzem vertelde over zijn jeugd in de Tweede Wereldoorlog gaat het voorstellingsvermogen te boven. Maar betekent dat ook dat hij loog?

De Australische televisiemonteur Alex Kurzem stond bekend als leuke vader en oom die altijd een sterk verhaal te vertellen had. Zijn familie wist dat hij geadopteerd was en na de oorlog van Letland naar Australië was geëmigreerd. Maar in de jaren negentig, toen hij al in de zestig was, kwam het sterkste verhaal van allemaal. Alex vertelde dat hij eigenlijk Joods was en opgroeide in Belarus. Toen hij een jaar of zes was hoorde hij van zijn moeder dat de volgende dag de nazi’s voor de deur zouden staan om hun hele gezin uit te moorden. Daarop besloot hij te vluchten, waarna hij maandenlang overleefde in het bos. Uiteindelijk nam een bataljon Letse SS’ers hem onder hun hoede en bombardeerden hem tot hun mascotte. Ze gaven hem een klein uniformpje en een geweer, en hij moest getuige zijn van allerlei martel- en moordpraktijken. Door zijn blauwe ogen en blonde haar kwam hij weg met zijn vermomming als nazi, en langzaamaan vergat hij zelfs zijn eigen naam.

Het enige wat hem verbond met zijn jeugd was een oude bruine koffer met een paar foto’s en documenten, die hij jarenlang angstvallig verborgen hield. Toen hij zijn schokkende verleden niet langer voor zich kon houden, ging er een balletje rollen. Er kwam een documentaire op de Australische televisie en zijn oudste zoon schreef in 2007 een boek, dat een bestseller werd. Er waren plannen voor een Hollywoodverfilming met sterren als Anthony Hopkins en Robin Williams. Zijn jeugdtrauma bleek geld waard, wat Kurzem, die altijd blut was, goed uitkwam.

Zijn verzoeken om geld, naast natuurlijk het verbluffende verhaal zelf, maakten dat er ook twijfels ontstonden. In die periode kwamen steeds meer voorbeelden naar boven van zogeheten Holocaust hoaxes: mensen die ongelooflijke overleversverhalen uit de Tweede Wereldoorlog uit hun duim hadden gezogen. Journalisten, Joodse organisaties en een forensisch onderzoeker probeerden het verhaal van Kurzem te checken en zijn echte familie te vinden. Ook de Canadese journalist Dan Goldberg volgt de zaak al twintig jaar. In de podcast Personally: Toy Soldier van CBC doet hij het verhaal van de kindsoldaat uit de doeken. Hij spreekt de belangrijkste betrokkenen en probeert de feiten na te gaan. De weg naar de waarheid blijkt complex en vol verrassende wendingen.

de podcastgids in je mailbox?