Vier podcasttips: van foute vrouwen tot geschifte oplichter

Net voor de Nederlandse oorlogsarchieven van het Nationaal Archief werden vrijgegeven aan het grote publiek – met alle gevolgen van dien – verscheen de podcast De Nederlandse bewaaksters van Auschwitz.

Van de 25.000 Nederlanders die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog aansloten bij de SS werkten er 24 als bewaker in Auschwitz, waarvan negen vrouwen. Historisch onderzoeker Stijn Reurs en EenVandaag-verslaggever Harm van Atteveld proberen in deze zesdelige serie te achterhalen wie deze vrouwen waren en wat ze dreef. Om deze vragen te beantwoorden, raadpleegden ze het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging en gingen ze op zoek naar nabestaanden en ooggetuigen uit de kampen. De herinneringen aan de Nederlandse Aufseherinnen van bijvoorbeeld verzetsstrijder Selma van der Perre zijn hartverscheurend. 

Hoewel de serie zeer zorgvuldig is opgezet – er is duidelijk lange tijd onderzoek gedaan –missen er ook nuances. De keuzes van de jonge vrouwen (het merendeel was 17, 18 jaar) zijn fout, maar er wordt maar zijdelings melding gemaakt van het feit dat solliciteren naar een kantoorbaan bij kamp Vught is iets anders is dan vrijwillig kampbewaakster worden bij Auschwitz. Reurs en van Atteveld confronteren familieleden die soms van niets wisten van het verleden van hun moeder. En hoewel ze zich hardop afvragen of ze er wel goed aan doen, doen ze het toch. Wellicht was het interessanter geweest als er dieper kon worden ingegaan op de drijfveren van de vrouwen. Met alleen de archieven en verhalen uit derde hand wordt de waaromvraag niet beantwoord.

Mentale gezondheid is een hot item, en iedereen heeft weleens behoefte aan wat goed advies op dit vlak. In Let’s go mental praat schrijver en presentator Malou Holshuijsen op een laagdrempelige manier met neurobioloog Brankele Frank over allerlei mentale kwesties. Waarom zijn we tegenwoordig bijvoorbeeld zo snel afgeleid? En waarom voelt een gebroken hart echt gebroken? Frank beschrijft wat er op zulke momenten in je hersenen gebeurt. Ze maakt de processen begrijpelijker en dat leidt tot bruikbare tips over de manier waarop je ermee om kunt gaan. Qua toon is deze podcast luchtig en gezellig, een zelfhulpboek-light waar je ook nog wat van opsteekt.

Een jonge Canadese vrouw meldt zich bij een doula (een professionele geboortebegeleider) met een gruwelijk verhaal. Ze is zwanger geraakt na een verkrachting en nu is haar kind ook nog overleden in de baarmoeder. De doula zou haar door de bevalling moeten coachen, maar de situatie loopt steeds verder uit de hand. Deze Kaitlyn blijkt haar hele verhaal te faken, en ze heeft haar fratsen bij nog veel meer doula’s te uitgehaald. Ze maakt handig gebruik van het feit dat vrouwen die dit werk doen typisch zeer begripvol en meelevend zijn. Een verbluffende oplichterspodcast die je aan je koptelefoon gekluisterd houdt.

Tot het einde van de Tweede Wereldoorlog stond op de Grote Markt in Groningen een berucht gebouw: het Scholtenhuis, ook wel ‘het voorportaal van de hel’ genoemd. Dit regionale hoofdkwartier van de Sicherheitsdienst was een plek waar Nederlandse verzetsstrijders werden gevangengenomen, verhoord en gemarteld.
Podcastmaker Marijke Meems ontdekt tot haar verbijstering dat haar oma destijds mogelijk als schoonmaker in het Scholtenhuis heeft gewerkt. Deze onthulling vormt het startpunt van de rauwe podcast Fout Bloed, waarin Meems niet alleen antwoorden zoekt, maar ook geconfronteerd wordt met intergenerationeel trauma.
Omdat Meems haar oma nauwelijks kende – ze was nog jong toen zij overleed – gebruikt ze het schrijven van brieven om dichter bij haar te komen. Een fijne tactiek, want zo leer je als luisteraar niet alleen haar oma, maar ook Meems beter kennen.
Met het naderende jubileum van tachtig jaar vrijheid zullen er dit jaar nog veel meer oorlogspodcasts verschijnen, maar Fout Bloed blijft hangen door de openhartige en emotionele manier waarop het verhaal wordt verteld.