‘Kijk naar de geschiedenis van de Amerikaanse ruimtevaart, en je ziet geen enkele zwarte astronaut. Astronauten waren toch vooral witte mannen, die werden omschreven als “the right stuff,”’ zegt voormalig astronaut en NASA-directeur Charles Bolden. Bolden was een van de eersten die als persoon van kleur de ruimte in gingen, en gaat de geschiedenis in als de eerste directeur van kleur van de ruimteorganisatie. In de indrukwekkende National Geographic documentaire The Space Race reconstrueren regisseurs Lisa Cortés en Diego Hurtado de Mendoza de geschiedenis van astronauten van kleur.
De kans is groot dat velen bij een begrip als ‘ruimterace’ automatisch denken aan namen als Neil Armstrong en Buzz Aldrin. De rol van Afro-Amerikaanse astronauten blijft echter vaak onderbelicht in de geschiedenisboeken. Neem bijvoorbeeld het verhaal van Ed Dwight, de eerste NASA-astronaut van kleur. Begin jaren zestig werd hij door John F. Kennedy gekozen op verzoek van de Afro-Amerikaanse gemeenschap. Kennedy had de stem van de zwarte gemeenschap nodig om verkozen te worden, en binnen de gemeenschap bestond al langer de wens om te laten zien dat ook terreinen als ruimtevaart en wetenschap heus niet alleen witte aangelegenheden waren.
Maar voor Dwight was het bepaald niet eenvoudig om zich in te vechten in het witte NASA-bolwerk. Zijn aanstelling was vanaf het begin politiek geladen. Er was veel racisme en veel van zijn collega’s weigerden hem serieus te nemen, omdat ze vonden dat hij er alleen mocht werken ‘door zijn kleur’. Zoals Dwight het zelf zegt in de documentaire: ‘Ik was een lichaam.’ En: ‘Als alle kansen gelijk waren verdeeld, was ik op de maan geweest.’
Hoewel het verhaal van Dwight symbolisch zou zijn voor de jarenlange worsteling voor astronauten van kleur, om carrière te maken binnen de NASA, is The Space Race zeker geen verbitterde documentaire, maar vooral een inspirerende reconstructie van een geschiedenis die te lang onderbelicht bleef. In de film is er genoeg aandacht voor alle belemmeringen en het systematische gebrek aan kansen voor astronauten van kleur, maar uiteindelijk overheerst vooral de trots bij de zelfbenoemde ‘afronauts’ die uiteindelijk geschiedenis schreven. Op die manier krijgen deze belangrijke historische figuren eindelijk het podium dat ze al veel eerder hadden verdiend.