Turkadelica: de geschiedenis van de populaire stroming 'Anadolu pop'

In zekere zin begon het allemaal met een wedstrijd in een krant. NTR-regisseur Arjan Vlakveld vertelt: ‘In de jaren zestig riep een Turks dagblad muzikanten eens op om een westers nummer te spelen met typisch Turkse instrumenten. Of andersom: om een traditioneel Turks lied te spelen met westerse instrumenten. Er kwamen groepen die Led Zeppelin gingen nadoen op een saz, of die een discobeat toevoegden aan Turkse volksliedjes. Dat bleek verdomd goed te werken. Zo ontstond al snel een heel nieuwe stroming; een psychedelische fusie tussen Oost en West.’ 
 
Een halve eeuw later is die stroming – internationaal bekend als Anadolu pop – opnieuw verrassend populair. En zeker niet alleen in Turkije. Aanstichter van de revival is de Turks-Nederlandse band Altın Gün, die wereldwijd concertzalen en festivals platspeelt met swingende herinterpretaties van Turkse hits uit de jaren zestig en zeventig. 
 
Altın Gün is wel de aanleiding, maar niet het onderwerp van de vierdelige docuserie Turkadelica, legt regisseur Vlakveld uit: ‘De serie gaat echt over het popgenre an sich. We brengen de populairste artiesten van dit moment in kaart, en duiken vervolgens de geschiedenis in. Wie waren de muzikale helden van het eerste uur, waar de huidige lichting op teruggrijpt? En waar haalden die artiesten hun inspiratie weer vandaan? Zo komen we uit bij Turkse volksdichters van soms wel honderden jaren geleden.’ 
 
Samen met presentator Meral Polat reisde Vlakveld wekenlang door Turkije, waar ze concerten filmden en muzikanten interviewden. ‘Wat me opviel is dat elke artiest die we daar spraken echt iets te vertellen had,’ zegt de regisseur. ‘Ze kunnen heel goed verwoorden wat ze maken, wat ze drijft, hoe ze denken over kunst en politiek. Voor de gemiddelde westerse popmuzikant gaat dat toch niet altijd op. Misschien wat cliché, maar zo blijkt wel weer wat een klimaat van repressie voor effect kan hebben op kunst. Want dat speelt wel in Turkije, hoor. Aan dat thema – onderdrukking en verzet – wijden we ook een hele aflevering.’ 
 
Een muziekprogramma dat lang niet alleen over muziek gaat, kortom. ‘Muziek is altijd een prachtige lens om een breder verhaal te vertellen over een land of cultuur,’ zegt Vlakveld. ‘Voor mij was dat ook de belangrijkste reden om dit programma te maken. Ik dacht: die muziek vind ik prachtig, maar hoeveel weet ik nu eigenlijk over de plek waar die vandaan komt?’