‘I partied my ass off at Gitmo’. Kijk, dat zijn uitspraken die je niet vaak hoort als mensen vertellen over hun tijd in Guantanamo Bay. Maar het is wel degelijk een kant van de medaille, horen we in het nieuwe seizoen van Serial. In de vierde reeks van de toonaangevende podcast vertellen Sarah Koenig en Dana Chivvis een verhaal dat ze eigenlijk al jaren geleden wilden vertellen: hoe het er nou echt aan toeging in de Amerikaanse terroristengevangenis op Cubaans grondgebied. Ze kregen jaren geleden zelfs al een keer een rondleiding, maar liepen toen alleen maar tegen holle pr-frasen aan. Pas nu er een aantal jaren overheen zijn gegaan en de oud-medewerkers wat meer afstand hebben, zijn ze bereid te praten.
Na de aanslagen van 11 september 2001 trokken de VS ten strijde in Afghanistan. Zo veel mogelijk mensen waarvan ze het vermoeden hadden dat ze iets te maken hadden met Al Qaida of de Taliban, werden opgepakt. De vermeende terroristen werden vastgezet op de Amerikaanse marinebasis in Guantanamo, zodat het Amerikaanse rechtssysteem niet in de weg zat bij de onconventionele en vaak ook onmenselijke verhoortechnieken die het leger gebruikte.
We kennen de verhalen van de martelingen, de jarenlange gevangenschappen zonder proces en de hongerstakingen. Wat we niet kennen zijn de wilde feesten vol seks en alcohol die er ook bij hoorden voor het militaire personeel in de zonnige Caribische baai. Als het werk erop zat bliezen de jonge soldaten in de bloei van hun leven graag stoom af in de vele barretjes of op het strand. Maar tegelijkertijd liepen ook ervaren militairen PTSS op vanwege het constante gevoel van stress en het gebrek aan houvast en structuur.
Koenig en Chivvis vertellen de verhalen van zowel de kant van de militairen, als die van de gevangenen. In de eerste aflevering houden ze het vrij algemeen, in de tweede aflevering zoomen ze in op de zaak van Mohamedou Ould Slahi, voor wie een hele nep-verhuizing in scène werd gezet en die gemarteld werd om hem een bekentenis te ontlokken.
Hoewel de journalisten zeggen meer dan honderd mensen te hebben gesproken voor hun podcast, gebruikten ze voor deze aflevering toch materiaal uit een eerder uitgezonden documentaire. Dat doet verder niets af aan het verhaal, maar is in zekere zin toch jammer. In de komende weken zullen we in totaal negen verhalen horen, zodat het publiek na meer dan twintig jaar eindelijk zal weten hoe het écht is binnen de muren.
Hoewel meerdere presidenten hebben beloofd de gevangenis te sluiten, is ‘Gitmo’ nog steeds in bedrijf. Er zitten nog ongeveer dertig mensen gevangen. Zal deze podcast ervoor zorgen dat hier eindelijk een einde aan komt?