De tien beste podcasts van 2023 (tot nu toe)

Journalist Sander ’t Sas volgde als jonge radioverslaggever vanaf het jaar 2000 zes jaar lang de Amsterdamse taxioorlog. Hij bewaarde al zijn materiaal en heeft nog steeds goed contact met twee van de hoofdrolspelers: het sappig Amsterdams sprekende duo Jan en Cees. Het is een bizar en eigenlijk ongelooflijk verhaal. Jarenlang had taxicentrale TCA het monopolie op de Amsterdamse taximarkt. Toen dat vanuit de landelijke overheid werd opgeheven, kwamen chauffeurs in opstand. Maar langzaam bleek dat ‘hun’ taxidienst werd gerund door een stel oplichters die gelinkt waren aan de top van de georganiseerde misdaad. Hij reconstrueert het allemaal in deze BNR-podcast en viel terecht in de prijzen.

De Britse tiener Megan Bhari is de oprichter van een liefdadigheidsstelling voor zieke kinderen. Ze vergaart veel volgers op internet en krijgt zelfs steun van haar favoriete boyband One Direction. Helaas is ze zelf ook erg ziek: ze heeft een hersentumor. Haar moeder Jean begint een crowdfunding om een dure behandeling in Amerika te kunnen betalen. Maar niet iedereen gelooft haar aangrijpende relaas. Jamie Bartlett (The Missing Cryptoqueen) stort zich in deze zeer verslavende BBC-podcast op het bizarre verhaal. Hij komt veel te weten, tot lijkschouwersrapporten aan toe.

In juni werd deze vierdelige serie van VPRO’s Bureau Buitenland bekroond met de Zilveren Reissmicrofoon, een heel belangrijke radioprijs. En terecht: een jaar na het begin van de oorlog in Oekraïne gaf deze indrukwekkende podcast een heel nieuwe blik op het land. Verslaggever Michiel Driebergen en radiomaker Edwin Koopman doen in Stad in oorlog: Charkiv één jaar onder vuur verslag uit de Charkiv, de tweede stad van Oekraïne.

Ze hebben daarvoor een bijzondere vorm gekozen: de stad zelf vertelt het verhaal, met de stem van Sophie Derkzen. Dat klinkt een beetje geforceerd, maar het werkt. Haar aangrijpende relaas wordt ingekleurd met de verhalen van bijvoorbeeld de hovenier van het park of een papegaai die Poetin uitscheldt. Zo komt de getergde stad écht dichtbij.

Dagelijks worden we overspoeld met schokkend nieuws over het klimaat. Voor wie niet zijn kop in het zand wil steken, en toch ook wat hoop voor de toekomst wil blijven houden, is er deze podcast van NRC. Maarten Dallinga (Niet van de wereld, Verstrikt), Floor Boon (NRC Vandaag) en talent Mandula van den Berg onderzoeken de gevolgen van klimaatverandering voor ons kikkerlandje.

Dat doen ze niet alleen met deskundigen, maar ook door middel van verhalen. Bijvoorbeeld over de opa van Dallinga, die dominee was in Zeeland ten tijde van de Watersnoodramp. Boven water is mooi verteld, met prachtig sound design en muziek. De boodschap is natuurlijk niet makkelijk, maar geeft toch een soort perspectief: wie weet lukt het de mensheid om de boel ten goede te kantelen.

Haar naam is Janessa Brazil en ze is knap, lief en geeft ontzettend veel aandacht. Ze zit alleen wel vaak in de problemen, en heeft dan steeds geld nodig. De foto’s van deze vrouw zijn door duizenden romance scammers gebruikt om mannen te verleiden. De schaal van deze misdrijven is gigantisch: verliefde slachtoffers worden soms voor tonnen opgelicht. In deze podcast van de BBC gaat de Nigeriaans-Britse journalist Hannah Ajala op zoek naar de mensen die zich voordoen als Janessa, hun slachtoffers, en uiteindelijk ook naar de mysterieuze Janessa zelf.

De zeecontainer is echt zoiets waar je nooit bij stilstaat, maar waar een hele wereld achter zit. Een ideaal onderwerp voor een podcast dus, en die hebben Maaike Goslinga en Maite Vermeulen van De Correspondent gemaakt. De containerdeuren werden bepaald niet wagenwijd voor ze opengezet, maar het is ze gelukt om heel veel te weten te komen en ook zelf een kijkje te nemen op een containerschip. De podcast zit vol informatie over onderwerpen als globalisering en duurzaamheid, maar gelukkig zitten er ook lekker veel reportage-elementen in. Favoriet feitje om te vertellen op feesten en partijen: negentig procent van onze spullen komt uit een container!

In 2015 vertrokken drie Londense schoolmeisjes naar Syrië vertrokken om zich aan te sluiten bij IS. Shamima Begum was een van hen. Pas vijftien was ze toen ze met twee vriendinnen op het vliegtuig naar Turkije stapte en tien dagen na haar aankomst in Raqqa trouwde met de Nederlandse bekeerling Yago Riedijk. Haar verhaal beheerste jarenlang de Britse voorpagina’s, maar nog nooit deed eerder vertelde Shamima haar eigen, volledige versie. Dat doet ze wel tegen Josh Baker in het tweede seizoen van BBC’s I’m Not a Monster. Zonder te oordelen zoekt hij uit wat er klopt van wat ze zegt en gaat hij op zoek naar haar drijfveren.

De ouders van Paulina Stevens haalden haar van school zodra het kon, want haar toekomst lag toch al vast: net als haar moeder, grootmoeder en alle moeders daarvoor zou ze waarzegster worden. Paulina werd geboren in een Roma-familie in Californië, en leerde al jong handlezen en tarotkaarten leggen. Maar als ze besluit dat haar eigen toekomst elders ligt, beginnen de problemen. In de podcast Foretold begeeft journalist Faith Pinho zich in de gesloten Roma-wereld, waar voor mondige meisjes geen plaats is.

Het ingeslapen woestijnstadje Adelanto raakt in rep en roer als het gemeentebestuur besluit om gebruik te maken van de nieuwe wet in Californië die het mogelijk maakt om legaal (medicinale) cannabis te verbouwen en verkopen. Door de belofte van veel geld krijgt het stadje te maken met corrupte ambtenaren, undercover FBI-agenten, een miljardair met vastgoedplannen, een mogelijk vermoorde Russische oligarch en beroemdheden als Mike Tyson. In de podcast Dreamtown: The Story of Adelanto neemt maker David Weinberg je mee langs de kleurrijke personages en bizarre wendingen in dit heerlijke wildwestverhaal.

Jill Evans is een alleenstaande moeder van twee dochters die werkt als politieagent in een klein stadje in Wales. Ze heeft al heel wat mislukte relaties achter de rug als ze online de succesvolle zakenman Dean Jenkins ontmoet. Hij heeft een eigen lijn in doucheproducten en een vlotte babbel. Dean is het helemaal. Toch? Stolen Hearts is bepaald niet de eerste podcast over een leuke vrouw die valt voor een charmante oplichter, maar dankzij de aanstekelijke manier waarop dit spannende verhaal wordt verteld, met veel quotes in sappig Brits slang, wil je er geen minuut van missen.