Spoorloos verdwenen Mexicaanse milieuactivist voerde strijd tegen illegale houtkap

‘Ik verdedig een bos.’ Die zin zou symbool komen te staan voor het leven van Irma Galindo Barrios, een Mexicaanse milieuactivist die in 2021 spoorloos verdween. Barrios was een prominente stem van het inheemse verzet tegen de illegale houtkap in de Mexicaanse staat Oaxaca. Dat verzet kwam niet zonder risico’s, want de houtkap is een uitermate lucratieve business, en dus maakte Barrios met haar strijd talloze vijanden. 

Het verhaal van Barrios’ verdwijning staat daarbij niet op zichzelf, want de afgelopen jaren werden talloze Mexicaanse milieuactivisten ontvoerd of vermoord door hun strijd tegen de illegale houtkap. Barrios verdween uiteindelijk, pijnlijk genoeg, op de dag waarop ze de Mexicaanse president om bescherming had gevraagd. De dagboekaantekeningen die medestanders terugvonden in haar spullen, vormden voor Belgische filmmaker Romain Champalaune de aanleiding voor de korte documentaire Irma, waar ben je?, die vrijwel uitsluitend bestaat uit voorgelezen dagboeknotities.

De observaties vormen een tragisch, maar ontzagwekkend beeld van de onmogelijke strijd die Barrios voerde tegen een systeem van corruptie, geweld en hebzucht. Ze wilde de natuurlijke hulpbronnen beschermen tegen plundering, maar zag haar missie beantwoord worden met talloze bedreigingen en geweldplegingen. Daags voor haar verdwijning dringen zeventig zwaarbewapende mannen haar gemeenschap binnen, waarbij zeven mensen de dood vinden en tientallen huizen worden platgebrand. Barrios in haar dagboek: ‘Ze zeggen: als de hond eenmaal dood is, is er geen hondsdolheid meer. Dood de mensen in de bergen, en je hebt geen problemen meer.’

Het zou een van haar laatste observaties zijn, voordat Barrios, in navolging van talloze andere Mexicaanse milieuactivisten, verdwijnt in het grote niets. Van Barrios werd nooit meer iets gehoord, maar in Irma, waar ben je? wordt duidelijk dat haar strijd voorlopig niet mag stoppen. Het bos moet verdedigd blijven worden.