Het bizarre en tragische verhaal van zendeling John Chau

Zendelingen, bestaan die nog? In Nederland associëren we de zending vooral met plaatjes van opgetogen witte mannen en vrouwen die bijbels uitdelen aan halfnaakte bruine kindertjes: een beschamend schrikbeeld uit de vorige eeuw. Maar onder Amerikaanse evangelicals blijkt de zending nog springlevend, zo zien we in de The Mission. Deze documentaire reconstrueert het even bizarre als tragische verhaal van zendeling John Chau, die niet ouder werd dan 26 jaar. Hij wilde een volstrekt geïsoleerd natuurvolk op een eiland in de Indische Oceaan bekeren, maar werd nadat hij aan land was gegaan doorboord met hun speren.

Hoe heeft het zover kunnen komen? Daar werkt The Mission langzaam en zorgvuldig naartoe. We leren John kennen als een avontuurlijk, romantisch ingesteld kind, zoon van een Amerikaanse moeder en een uit China gevluchte vader. John is betoverd door avonturenverhalen, van Robinson Crusoe en Kuifje tot De Kronieken van Narnia. Zijn ouders zijn christelijk, maar hun jongste zoon gaat daar veel verder in dan zij: hij wordt een radicale evangelical. Hij gelooft dat alle mensen op aarde de kans moeten krijgen Jezus te leren kennen, omdat ze anders na hun dood onvermijdelijk naar de hel gaan. Enter: de zending. Voor John de perfecte combinatie van zijn geloof leven en zijn droom waarmaken; hij wil namelijk niets liever dan reizen naar plekken waar niemand ooit geweest is.

John is een getalenteerde bergsporter en bekwaamt zich in overleven in het wild. We zien beelden van vrolijke hikingtrips met zijn vrienden – van wie één meisje onthult dat ze een crush had op John. Was daar toch gebleven, wil je schreeuwen naar het scherm. Maar nee, John moest en zou op missie en ging daarvoor zelfs op een speciaal kamp waar Amerikaanse aspirant-zendelingen leren heidenen op de juiste wijze te benaderen, tot en met het correct openslaan van de Bijbel. 

Er komen in The Mission verschillende (ex-)zendelingen aan het woord, van wie meerdere blijk geven van spijt dat ze die natuurvolkeren niet gewoon met rust en in hun waarde hebben gelaten. Ook National Geographic, de zender die deze documentaire nota bene uitzendt, wordt kritisch tegen het licht gehouden vanwege de exotische verhalen over natuurvolkeren in het gelijknamige tijdschrift.

Zo geeft de documentaire de nodige context mee, zonder de tragiek van Johns voortijdige dood uit het oog te verliezen. Via mooie animaties, Johns dagboek, de verhalen van zijn vrienden en het hartverscheurende betoog van zijn vader word je als kijker geraakt door hoe stom, onnodig en treurig de dood van deze twintiger is geweest. Vervolgens is het heel wrang om te zien dat zijn christenbroeders hem als een martelaar op het schild hijsen.

Tja, what would Jesus do? Niet dit dus, John.