Bloedband, de vijfde vertoning van de Teledocs Campusreeks, is een prikkelende film over een familiegeschiedenis. De VPRO Gids sprak maker Anaïs López over de behoefte om je verleden te kennen.

In Bloedband richt Anaïs López haar camera op haarzelf en haar moeder om meer te weten te komen over haar oma (Willy), die tijdens de Tweede Wereldoorlog met de noorderzon vertrokken zou zijn naar Zuid-Amerika, vermoedelijk met een nazi. Maar dat is maar een van de verhalen die de ronde doen. Bloedband was in eerste instantie nooit bedoeld voor het grote publiek. Het waren de universele vragen die het onderwerp opwierp die López ertoe dreven het verhaal te delen.

Anaïs López: ‘Het was een persoonlijke vraag die ontstond omdat ik zelf een dochter heb. Zij was destijds vier en begon zich af te vragen wie mijn oma was. Ik begon haar te vertellen wat ik wist. Maar terwijl ik die woorden uitsprak dacht ik keer op keer: Klopt dit wel?’

Bloedband bestaat uit interviews met familieleden, telefoongesprekken met eventuele familie in Brazilië en Frankrijk en veel foto’s. ‘Ik kreeg allemaal foto’s van mijn familie te zien, en ik ging me daartoe verhouden en ineens was het geen familie meer. En dat is heel gek. Dat alles waar je op leunt, niet blijkt te kloppen.’ Het verhaal van Lopez’ oma laat dan ook een grote vraag open: waarom verliet zij Nederland zonder haar twee kinderen? ‘Mijn moeder geeft er in de film wel kort antwoord op. In die tijd hadden vrouwen geen rechten. En door het visum, voor mij de grootste ontdekking, komen we erachter dat ze haar kinderen wel wilde meenemen. Maar haar man dit niet toeliet.’

De ontdekkingen die López doet hebben denkbeelden over waarheid verandert. ‘Ik ben erin gestapt met het idee dat foto’s waarheid zijn en dat verhalen die de ronde doen als waarheid aangenomen worden en je daar je eigen geschiedenis mee vormt. Ik dacht er moet wel een waarheid zijn. Ze is weggegaan, er moet een antwoord zijn op waarom ze is weggegaan. Maar er was geen eenduidig antwoord. Het is maar net hoe je de puzzelstukjes leest.’

Het onderzoek naar antwoorden heeft waardevolle ontdekkingen opgeleverd voor López en haar moeder en heeft hen een ander beeld gegeven van Willy. ‘In de eerste instantie was ik de aanklager naar mijn oma toe. Ik zou voor mijn moeder gaan opkomen. Maar langzamerhand werd het een verhaal en werd zij ingekleurd door familie en mensen die van haar hielden. Nu betrap ik mezelf erop dat ik haar verdedig.’ In die zin geeft Bloedband een mooier antwoord dan López had kunnen hopen: ‘Ik zie haar als een sterke vrouw die heel moeilijke keuzes heeft moeten maken en haar tijd ver vooruit was. Ik ben van haar gaan houden.’

2Doc kort: Bloedband

maandag 21 oktober

npo 2 23.15-23.45

de nieuwste documentairetips in je mailbox?