De vierdelige reeks De taxioorlog van regisseur Joey Boink is nog geen anderhalve minuut bezig of we hebben misdaadverslaggever John van den Heuvel al zijn verbazing horen uitspreken dat er geen doden zijn gevallen, rellende en dreigende taxichauffeurs gezien, een minister zien vluchten en van Jeroen Pauw vernomen dat de Taxi Centrale Amsterdam (TCA) geleid wordt door een criminele organisatie. Daarbij klinkt Sophie Straats De stad is van ons en precies dat vonden de TCA-chauffeurs in 2000 ook. Na dit veelbelovende begin volgt een fascinerende reconstructie op basis van archiefbeelden en nieuwe interviews met betrokkenen uit die tijd. Van oud-minister Tineke Netelenbos, oog- en oorgetuige verslaggever Sander ’t Sas, verschillende taxichauffeurs tot oud- politiecommissaris Ad Smit aka ‘Adje Latje’ die als enige destijds wel voor hetere vuren heeft gestaan.
Na het boek en de podcast is er nu ook een documentaireserie over de felle strijd begin deze eeuw van Amsterdamse taxichauffeurs tegen liberalisering van de taximarkt.
Het conflict draaide om de liberalisering van de taximarkt per 1 januari 2000 waarmee een einde kwam aan de lucratieve monopoliepositie van de TCA. Tot dan waren zij de enige partij die vergunningen mocht uitgeven en chauffeurs betaalden daar grof geld voor. Een flinke investering die rijdend werd terugverdiend en wie stopte verkocht de vergunning weer door. Een flinke appel voor de dorst als pensioenvoorziening, waar weinig van zou overblijven als iedereen met een rijbewijs zomaar een vergunning kon krijgen. En dat kon. Zo’n honderd chauffeurs gingen voor de nieuw centrale Taxi Direct rijden en toen werd het bal. Broodroof! De nieuwkomers werden bedreigd, klemgereden en soms ook mishandeld. Sommige slachtoffers durfden zelfs geen aangifte te doen. Zelden was het zo onveilig in het Amsterdams verkeer en het ging er hard aan toe. TCA'ers vielen zelfs het kantoor van concurrent Taxi Direct binnen en ook bestormden ze politiebureau Warmoesstraat in een poging om gearresteerde collega’s te bevrijden. Daar stak commissaris Smit een stokje voor. Allemaal achterhoedegevechten want de concurrentie, twintig jaar voor de komst van Uber, was niet tegen te houden. De chauffeurs wisten toen nog niet dat hun grootste broodrovers zich misschien wel in eigen kring bevonden, want de TCA-top zorgde vooral goed voor zijn eigen pensioenvoorziening. Met gevaar voor eigen leven openbaarden de actieleiders van destijds – Cees Meester en Jan den Hartog – deze interne criminele activiteiten waarna alleenheerser Dick G. met handlangers achter tralies verdween.
De taxioorlog
maandag 2 september
NPO 3 21.15-21.55