De ongewenste zoen tijdens de vrouwenvoetbalfinale in 2023 was slechts het topje van de misogyne ijsberg bij de Spaanse voetbalbond, zo laat Netflix-documentaire It’s all over: The Kiss that Changed Spanish Football zien.

Maar één moment uit de geschiedenis van het vrouwenvoetbal werd wereldnieuws. Het was geen fenomenale omhaal of een schot van afstand. Het was de kus van de voorzitter van de Spaanse voetbalbond Luis Rubiales, vol op de mond van voetballer Jennifer Hermoso. Die kus is het onderwerp van de documentaire It's All Over: The Kiss That Changed Spanish Football.

Op die memorabele 20 augustus 2023 speelt Spanje de wereldbekerfinale tegen Engeland. Met 1-0 winnen de Spaanse vrouwen, een winst die aanvankelijk met totale euforie en tranen van ontlading wordt gevierd. En dan volgt de huldiging met bijbehorende felicitaties. Terwijl de vrouwen een voor een langs Rubiales lopen worden zijn gelukwensen steeds inniger. Als Jennifer Hermoso aan de beurt is, pakt hij haar hoofd met beide handen vast en plant hij een ferme kus, óp haar lippen.

Nu is er op zichzelf veel mis met een ongevraagde kus. Maar dit gebeurde binnen een duidelijke machtsverhouding (Rubiales was de baas van Hermoso) én op een wereldtoneel, te midden van duizenden mensen en miljoenen televisiekijkers.

Aanvankelijk wuift Rubiales elke kritiek hierop weg: mensen stellen zich aan en zijn gek. Het kost uiteindelijk drie weken, een schorsing van voetbalbond FIFA en een wereldwijde storm van kritiek voordat hij opstapt.

Waarom dacht deze man hiermee weg te kunnen komen? Omdat die kus niet zomaar uit de lucht kwam vallen, blijkt uit de documentaire. Het was de culminatie van jarenlange pesterijen en minachting ten opzichte van het vrouwenvoetbal, door de voetbalbond, waar machismo de norm is.

De wereldkampioenen lachen gepijnigd als ze vertellen over de schrijnende situatie waar ze uit komen. Zoals de bondscoach die ze tot 2015 hebben, een man die in 27 jaar níks presteert en het voor elkaar krijgt om tijdens wedstrijdbesprekingen twaalf spelers op het bord te tekenen. Na een massaal protest van de spelers vervangt Rubiales hem door Jorge Vilda – een man die tijdens toernooien, als alle speelsters in bed liggen, nog even langs komt op hun hotelkamer om de wedstrijd te bespreken.

Misogyne en homofobe opmerkingen zijn bij hem aan de orde van de dag: zo krijgen lesbische spelers te horen dat ze maar een keer flink genomen moeten worden. Spelers die dit aankaarten worden door Rubiales publiekelijk afgestraft. Als kijker ben je uiteindelijk haast blij met ‘de kus’, omdat het er eindelijk voor zorgt dat de vrouwonterende situatie bij de Spaanse voetbalbond wereldkundig wordt gemaakt.

De documentaire toont de kracht en vastberadenheid van de Spaanse voetbalvrouwen om Rubiales er niet mee weg te laten komen, hun onderlinge solidariteit, maar ook hun kwetsbaarheid in een samenleving die geneigd is de schuld bij het slachtoffer te zoeken. Een beetje jammer is de Amerikaanse truecrimestijl, inclusief spannende muziek en aanzwellende strijkers als de tranen op handen zijn. Desondanks is de film een ontroerende en onthutsende getuigenis van een wereld waarin machismo helaas nog welig tiert. Een schokkende documentaire, die laat zien wat een lange weg het vrouwenvoetbal (en de wereld) nog te gaan heeft.

It's All Over: The Kiss That Changed Spanish Football

It's All Over: The Kiss That Changed Spanish Football is te zien op Netflix.

de nieuwste documentairetips in je mailbox?