Kiezen, snijden, zwijgen: het opgelegde taboe op intersekse

Naar schatting voldoet een op de tweehonderd mensenlichamen niet aan de standaarddefinitie man of vrouw – ongeveer 85.000 mensen in Nederland dus. Zij zijn intersekse, wat betekent dat hun genetische geslacht (X- of Y-chromosoom), hun geslachtsklieren en hun uitwendige geslachtskenmerken niet overeenkomen. Zij kunnen er bijvoorbeeld uitzien als een vrouw, maar geen baarmoeder en wel testikels hebben. Er bestaan vele variaties, want de menselijke foetus ontwikkelt zich nu eenmaal niet altijd volgens het boekje. Toch zijn extreem weinig intersekse personen zomaar open over hun situatie.

De 2Doc Kiezen, snijden, zwijgen laat zien waar dat taboe vandaan komt. De titel verwijst naar het protocol zoals dat heerste sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw. Het devies aan artsen was: kies bij intersekse baby’s het doelgeslacht (man of vrouw) en laat een chirurg alle dubbelzinnigheid zo veel mogelijk wegnemen. Druk vervolgens de ouders expliciet op het hart dit geheim nooit met iemand te delen, zodat het kind zo ‘normaal’ mogelijk kan meedoen in de samenleving. Pas sinds 2006 is de wetenschappelijke consensus om operaties uit te stellen tot het kind zelf kan meebeslissen. En steeds luider klinkt de roep om intersekse personen te accepteren zoals ze geboren zijn.

Kiezen, snijden, zwijgen laat van heel dichtbij zien hoe heftig de gevolgen zijn van dit protocol. We volgen Marieke Schoutsen en Sharan Bala, twee intersekse dertigers met xy-chromosomen van wie de lichamen bij geboorte niet binnen het mannelijke plaatje pasten. Met niet-noodzakelijke medische behandelingen werd hun lichaam aangepast aan het beeld van een normale vrouw. Schoutsen vertelt haar geheim voor het eerst aan haar vrienden. Bala probeert haar medische dossier te doorgronden en komt erachter dat haar niet alles is verteld. In Bala’s woorden: ‘Ik mocht niet weten wie ik ben.’ Een onthullend verhaal over een onzichtbare groep.