Eindelijk te zien op Netflix: animatiemeesterwerk Grave of the Fireflies

Al vier jaar lang zijn ze te bekijken op streaminggigant Netflix: de prachtige, handgetekende animatiefilms van het Japanse Studio Ghibli. Netflix wist begin 2020 de rechten te bemachtigen van een collectie die door velen wordt beschouwd als het beste wat anime te bieden heeft. Spirited Away (2001), My Neighbor Totoro (1988), Princess Mononoke (1997), Howl's Moving Castle (2004); liefhebbers van het genre hadden voortaan weer iets om voor thuis te blijven.

Klein smetje op de aanwinst van het twintigtal films was dat er een belangrijke titel ontbrak: Grave of the Fireflies (1988) van regisseur Isao Takahata (1935-2018), tevens mede-oprichter van de befaamde studio. De streamingrechten voor het schitterend geanimeerde en aangrijpende WO2-drama - toch wel een van Ghibli’s kroonjuwelen - waren in bezit van concurrent Hulu, een Amerikaanse streamingdienst die in Europa niet actief is. En dus was de indrukwekkende oorlogsfilm lange tijd niet te streamen in Nederland. Tot nu, want sinds 16 september is de film beschikbaar op Netflix.

Grave of the Fireflies vertelt het hartverscheurende verhaal van de veertienjarige Seita en zijn vierjarige zusje Setsuko, wiens moeder door toedoen van Amerikaanse bombardementen op de Japanse kuststad Kobe om het leven komt. De twee kinderen worden opgevangen door hun strenge tante, die hen beschouwt als een lastpost en ze ook zo behandelt. Dus besluit Seita er met zijn zusje vandoor te gaan, en gaan ze wonen in een verlaten grot.

De film is een bewerking van het gelijknamige, prijswinnende korte verhaal van schrijver Akiyuki Nosaka, die dat baseerde op oorlogservaringen uit zijn eigen leven. Lange tijd was hij erop tegen dat zijn verhaal bewerkt zou worden voor het witte doek, ervan overtuigd dat het onmogelijk was de landschapsverwoestingen en andere oorlogshorror te recreëren, of kindacteurs te vinden die geschikt zouden zijn voor een live-action vertolking van de getraumatiseerde hoofdpersonages.

Maar Takahata bracht hem op andere ideeën. ‘Ik was heel verrast door zijn aanbod’, aldus Nosaka in een interview uit 1987, met het ter ziele gegane maandblad Animerica. ‘Ik dacht dat animatie bedoeld was voor plezierige zomerfilms, over de avonturen van kinderen en dat soort dingen. Ik had nooit gedacht dat een zielig verhaal als dit ooit geanimeerd zou worden. Maar toen ik Takahata’s storyboards zag, realiseerde ik me dat animatie juist de enige manier zou zijn waarop een filmbewerking zou kunnen slagen.’

De emotionele mokerslag die Grave of the Fireflies is vormt daarvan de bevestiging: een oorlogsfilm die niet ondanks maar juist vanwege de animatie zo impactvol is. De wonderschone tekeningen voeren je moeiteloos mee in de beleving van jonge kinderen in een wereld vol verderf. Waar de vuurvliegjes de enige lichtpuntjes zijn, en elk luchtalarm het einde kan betekenen.