Grimmige docu State of Silence volgt vier Mexicaanse journalisten die hun leven niet zeker zijn

Mexico is een van de onveiligste landen ter wereld voor journalisten. In de Mexicaanse documentaire State of Silence (Estado de Silencio) zien we, net voor de aftiteling, de kille cijfers: ‘Vanaf 2000 tot 2024 zijn 163 journalisten vermoord, 32 journalisten zijn nog steeds vermist, slechts vanwege het uitoefenen van hun vak.’ Een snelle blik op de website van het Committee to Protect Journalists (CPJ) leert dat er dit jaar alweer drie journalisten zijn vermoord, en het is pas maart.  

Dat er achter die cijfers mensen van vlees en bloed schuilgaan, maakt State of Silence, geregisseerd door Santiago Maza en geproduceerd door Diego Luna (bekend als acteurs van o.a. Narcos), invoelbaar door de persoonlijke verhalen van vier bedreigde Mexicaanse journalisten te versnijden met shots van traag kruipend bloed in Mexicaanse landschappen. Zo ontmoeten we María de Jesús Peters en haar echtgenoot Juan de Dios García Davish in de Verenigde Staten, waarheen ze gevlucht zijn na meerdere bedreigingen van drugscriminelen. De Jesús Peters ontving vele prijzen voor haar verslag van de ontberingen van migranten op weg naar de VS. Collega-journalist Juan de Dios García Davish schreef over het bendegeweld in zijn thuisstaat Chiapas. Tot ze op een dag een telefoontje kregen van een commandant van de beruchte Los Zetaskartel. Bij de overheid kunnen ze niet aankloppen voor bescherming: onder- en bovenwereld zijn in het land zo verweven dat er gesproken wordt van ‘narcopolitiek’.

State of Silence is gemaakt naar een idee van de Nederlandse documentairemaker Joris Debeij. Op Instagram schrijft hij hoe de ploeg tijdens het filmen in Culiacán, dat bekendstaat als de thuisbasis van het Sinaloakartel van drugsbaron Joaquín ‘El Chapo’ Guzmán, overvallen werd door een massaal vuurgevecht dat uitbrak in de stad tijdens de arrestatie van El Chapo’s zoon. Bij de schokkerige beelden, inclusief overvliegende kogels, horen we de voice-over van de lokale journalist Marcos Vizcarra. De eveneens bedreigde Vizcarra ziet, net als het gros van zijn vakgenoten, journalistiek als zijn missie: met zijn verslaggeving wil hij misstanden aan de kaak stellen om het leven van zijn kinderen te verbeteren. 

Er speelt nog een Nederlander een sleutelrol in de docu: Jan-Albert Hootsen, correspondent voor onder andere Trouw en Bureau Buitenland (VPRO), komt aan het woord als de Mexicaanse vertegenwoordiger van het CPJ en wordt als expert opgevoerd. ‘Alle manieren waarop je een journalist zou kunnen bedreigen, van de meest basale tot de wreedste, vinden hier in Mexico plaats,’ aldus Hootsen. Waarna hij begint aan een lange opsomming: van dreigtelefoontjes tot fysieke marteling en ontvoering.