Alvin Ailey was choreograaf, danser, regisseur, oprichter van het Alvin Ailey American Dance Theater, en vooral: pionier. Hij zorgde ervoor dat zwarte cultuur onderdeel werd van de mainstream danswereld. In de documentaire Ailey belicht regisseur Jamila Wignot zowel zijn successen als zijn donkere kant.
Ailey werd in 1931 geboren op het platteland van Texas. Als vierjarig jongetje stond hij met zijn moeder al op de katoenvelden. Vader was niet in beeld. Het racisme dat hij in zijn jeugd meemaakte, verwerkte hij later in zijn dansvoorstellingen. ‘Als je zwart was, was je niets waard,’ zegt hij in een interview dat hij gaf vlak voor zijn overlijden. ‘Ik weet nog dat ik mijn moeder op haar knieën de kamers zag schrobben van die witte mensen.’
Als tiener bezocht hij regelmatig dans- en theatervoorstellingen. Nooit zag hij zichzelf gerepresenteerd op het podium. Tot zijn vijftiende: ‘Ik kon niet geloven dat ik zwarte dansers op het hoofdpodium zag staan.’ Vanaf dat moment stond zijn leven in het teken van dans.
In 1958 richtte Ailey het multiraciale Alvin Ailey American Dance Theater op, dat tot op de dag van vandaag bestaat. Hij leidde dansers op en creëerde voorstellingen om zwarte tradities en ervaringen te eren.
Maar Ailey draagt ook demonen met zich mee. Prestatiedruk, het racisme uit zijn jeugd en eenzaamheid achtervolgden hem. Hij kwam niet openlijk uit voor zijn homoseksualiteit en zijn worsteling met zijn geestelijke gezondheid. In 1989 stierf Ailey aan de gevolgen van aids, maar vroeg zijn arts om dit niet naar buiten te brengen. Ailey wilde zijn moeder niet belasten met het stigma dat hiv en aids met zich meebrengen.
Regisseur Jamila Wignot leerde het werk van Ailey pas kennen na zijn overlijden, vertelt ze in een interview: ‘In geen enkele andere kunstvorm had ik zwarte verhalen zo sterk verwoord zien worden. Ik werd niet alleen gegrepen door de pijn die ik zag, maar ook door de vreugde en kracht van de gemeenschap.’