Journalist Jamal Khashoggi werd in 2018 met medeweten van de Saoedische kroonprins beestachtig vermoord. Vooral de VS reageerde lauw.

Nadat hij zich had gemeld op het Saoedi-Arabische consulaat te Istanbul werd hij daar vermoord en werden zijn in stukken gezaagde lichaamsdelen in plastic zakken naar buiten gesjouwd. Het gruwelijke levenseinde van de Saoedische journalist Jamal Khashoggi (1958-2018) is bekend. Het had zo’n moord moeten zijn waarvan iedereen wel het vermoeden had dat de Saoedische koninklijke familie erachter zat, maar waarvan de smoking gun ontbrak. Dat was niet het geval. De ‘smoking saw’ in dit geval wees regelrecht naar Saud al-Qahtani, adviseur van de Saoedische kroonprins Mohammad bin Salman, ook bekend als ‘MbS’. Iedereen wist: deze moord moest de kroonprins wel besteld hebben. De lauwe internationale reactie op deze moord was stuitend. Arabische landen als Egypte, Libanon, Bahrein en Palestina namen het op voor MbS en op de G20 in Osaka in 2019 schudde de Amerikaanse president Trump vrolijk de hand van de kroonprins, noemde hem ‘mijn vriend’ en vond het ‘een eer’ hem te ontmoeten. ‘Je doet het fantastisch,’ zei hij tegen de man die naar alle waarschijnlijkheid opdracht had gegeven om iemand in stukken te hakken. Koningin Máxima, die op de G20 aanwezig was om het met MbS over economische kansen voor vrouwen te hebben, riep veel kritiek over zich af door de moord op Khashoggi geheel onbesproken te laten. Carolien Roelants schreef in haar Midden-Oostencolumn in NRC dat Trump en Máxima daarmee de vrije pers vogelvrij verklaarden.

De documentaire over Khashoggi Kingdom of Silence (2020) van Rick Rowley gaat uitgebreid in op de permissieve houding van de VS na de moord. Daarnaast krijgen we een uniek inkijkje in het persoonlijke leven en de ideologische ontwikkeling van Khashoggi. Als jonge, idealistische journalist deed hij verslag van de strijd van de Afghaanse moedjahedien tegen Sovjettroepen. Daar raakte hij gefascineerd door hun leider, Osama bin Laden – een flirt die hij later betreurde. Vanuit deze unieke positie wist Khashoggi, misschien wel als beste ter wereld, hoe vérstrekkend de Saoedische steun was voor Al Qaida en de aanslagen op 11 september – die kennis zou hem later fataal worden. Tot verbazing van velen wist Kashogggi in 2015 de onafhankelijke nieuwszender Al Arab op te zetten, een hoopgevende stap richting een vrijere pers. Maar drie dagen na de troonswisseling in dat jaar werd die hoop meteen om zeep geholpen. In 2017 werd het Khashoggi uiteindelijk te heet onder de voeten en vluchtte hij naar de Verenigde Staten. Daar zette hij zijn leven en dat van zijn familie op het spel door in de Washington Post kritische stukken te schrijven over zijn thuisland. Altijd bleef hij zichzelf zien als loyaal en vaderlandslievend, juist daarom vocht hij voor hervorming en vrijheid van meningsuiting.

de nieuwste documentairetips in je mailbox?