In First Five leren we de vrouwelijke politici helaas nooit echt kennen

Een vrouw van in de dertig die uitbundig danst en zingt met haar vrienden tijdens een huisfeestje. Heel normaal, toch? Niet als je de Finse premier bent, vonden allerlei mensen toen zo’n filmpje vorig jaar opdook van Sanna Marin. Meteen klonk er verontwaardiging over die kritiek, want waarom mag een jonge premier niet losgaan op feestjes?

Dit moment uit Marins carrière komt, met vele andere gebeurtenissen van de afgelopen jaren, aan bod in de driedelige documentaireserie First Five (HBO). Naast Marin volgt regisseur Mia Halme vier andere vrouwelijke politici, allen Finse partijleiders die tussen 2019 en 2023 samen een coalitie vormden. Met hen blikken we terug op crisismomenten, zoals de coronapandemie of de inval van buurland Rusland in Oekraïne. Het belangrijkste thema is echter hoe het is om je als vrouw in de politiek te begeven en met welk seksisme je te maken krijgt.

Marins weerwoord op het commentaar over haar dansvideo was toentertijd helder: ze schaamde zich er niet voor en ze deed niets illegaals. Dan zou je verwachten dat in de documentaire dat filmpjes langskomt. Maar nee, een paar van de politici blikken kort terug op de ophef, gevolgd door video’s van andere dansende vrouwen die wereldwijd hun solidariteit met Marin betuigden onder de hashtag #SolidarityWithSanna.

Waarom zien we Marin niet dansen? Gedurende de hele documentaire wordt ze geportretteerd als een beheerste, redelijke, empathische premier. Ook de andere vrouwen komen voornaam over. Hun strubbelingen onderling raakt regisseur Halme nauwelijks aan: er was vorig jaar onenigheid binnen de coalitie, maar de politici zeggen daar weinig inhoudelijks over.

Minister van Onderwijs Li Andersson vertelt dat journalisten vaak vragen stelden over hun vrouw-zijn, zoals of de politici samen naar de sauna gaan. ‘We waren slechts ons geslacht,’ aldus Andersson. ‘Het ging niet over ons beleid.’ Maar de serie bespreekt evenmin hun beleid of standpunten. Als de Russische dreiging aan bod komt, gaat het vooral over wat een zware tijd het was en over de toetreding van Finland tot de NAVO. Wat de argumenten van het kabinet waren voor dat besluit blijft onduidelijk.

Desalniettemin: als deze documentaireserie deze vrouwen wilde prijzen zonder seksistisch te zijn, is dat gelukt. Regisseur Halme reduceert de vijf politici niet tot hun vrouw-zijn, maar laat hen telkens reflecteren op hoe het is om als vrouw in de politiek te zitten. Dat thema krijgt daardoor gelaagdheid. Maar de politici echt leren kennen – al is het maar door een premier even wild te zien dansen – gebeurt helaas niet.