Sommige schilderijen worden voor onvoorstelbaar hoge bedragen verkocht. Vaak door en aan particulieren; musea hebben het nakijken. 

Eind juni werd een Europees record verbroken toen tijdens een veiling het schilderij Dame met waaier van Gustav Klimt 86 miljoen euro opbracht. Een enorm bedrag, vooral als je het vergelijkt met het bedrag waarvoor het de vorige keer verkocht werd: 11,6 miljoen euro in 1994. Een flinke winst dus voor de onbekende eigenaar, die jarenlang alleen zelf naar die serene vrouw met een rode waaier in haar hand heeft gekeken. Pas in 2021 en 2022 maakte het schilderij deel uit van een tentoonstelling in het Belvedere in Wenen.

Over de waarde van kunst gaat documentaire The Price of Everything. Regisseur Nathaniel Kahn bevraagt hierin kunstenaars, handelaren, kopers en critici over hoe het kan dat het werk van sommige kunstenaars voor miljoenen verkocht wordt terwijl het werk van anderen een veel lagere waardering krijgt.

Er worden in de documentaire een paar heerlijke, onthutsende uitspraken gedaan die de absurditeit van de kunstwereld aantonen. Kunstenaar Jeff Koons bijvoorbeeld, wiens werk verkoopt voor tientallen miljoenen. Hij werd vooral beroemd met enorme stalen replica’s van ballonfiguren waarmee hij banaliteit tot kunst verhief. Tijdens de opnames van de documentaire is hij bezig met imitaties maken van meesterwerken uit de kunstgeschiedenis. Althans, dit doet hij niet zelf – een dozijn mensen is in zijn atelier (of fabriek?) minutieus beroemde schilderijen aan het naschilderen. Zelf raakt Koons geen kwast aan. ‘Nou, in zekere zin doe ik dat wel,’ verweert hij zich. ‘De beelden in deze ruimte worden gecreëerd door systemen waar ik verantwoordelijk voor ben.’ Hij is het brein, de schilders zijn slechts zijn vingers, wil hij maar zeggen.

Een ander wonderlijk personage is Amy Cappellazzo van veilinghuis Sotheby’s. Regisseur Kahn legt haar voor dat een kunstenaar die hij heeft gesproken graag wil dat zijn kunstwerken niet in de handen van kunsthandelaren vallen, maar in musea. Cappellazzo rolt met haar ogen en slaakt een kreet van minachting. ‘Musea zijn geweldig hoor,’ zegt ze, ‘maar wat ze teveel hebben stoppen ze in een soort grafkelder. Waarom zou je willen dat je werk ergens begraven ligt?’ Waarom je zou willen dat je werk alleen maar bekeken kan worden door een handvol rijkelui en niet door mogelijk dagelijks door honderden museumbezoekers?

Wie het kunstwerk van Gustav Klimt dat laatst een recordbedrag opbracht heeft gekocht, is vooralsnog onbekend, evenals hoeveel paar ogen er nog zullen rusten op die kleurrijke dame en haar waaier.

The Price of Everything

vrijdag 22 september

NPO 2 Extra 20.30-22.05

de nieuwste documentairetips in je mailbox?