Vier podcasttips: van baby tot orca

José Booij is drie jaar oud als ze door jeugdzorg uit huis wordt geplaatst. Als ze tegen de veertig is, haalt diezelfde instantie haar zes weken oude baby bij haar weg. In De verloren zaak van José (AD) onderzoeken journalisten Carla van der Wal en Hannah van der Wurff wat er precies met Booij is gebeurd. Dat levert een spannend en ontroerend verhaal op, maar ook een kritische uiteenzetting van wat er mis is met het Nederlandse jeugdzorgsysteem.

Het politiebureau aan de Amsterdamse Warmoesstraat was lange tijd het bekendste bureau van Nederland. Midden in de rosse buurt was er altijd wel iets aan de hand. Lammert de Bruin en Babs Assink zijn bekend van smeuïge truecrimepodcasts als De Showbizzmoord en Mathilde’s Mysterie en richten in hun nieuwe podcastserie hun pijlen op het beruchte bureau. Met oud-agenten wandelen ze door de buurt, en dan is er niet veel voor nodig om de sappige anekdotes in het plat Amsterdams op gang te laten komen. Het verleden wordt behoorlijk geromantiseerd en de geschiedenis komt duidelijk vanuit het perspectief van de agenten. Als het gaat over de verslavingsproblematiek in de jaren zeventig en tachtig, is bijvoorbeeld vooral ‘de aanblik’ van de junks heftig.

Tussen 1956 en 1984 moesten zo'n 15.000 jonge moeders hun kinderen afstaan. In die tijd was ongehuwd zwanger zijn onacceptabel. Veel vrouwen werden gedwongen om tijdens hun zwangerschap uit het zicht te verdwijnen en zochten onderdak bij instellingen, zoals kloosters.
De achttienjarige Renée, de hoofdpersoon in deze podcast, hoefde niet naar een instelling. Haar zus bood haar onderdak, en daar wachtte Renée op een bevalling waar ze totaal niet op voorbereid was. Het is niet van mij vertelt het persoonlijke verhaal van Renée, maar via haar komt het collectieve verhaal van duizenden vrouwen naar voren. Door aangrijpende anekdotes en interviews met andere moeders krijgt de luisteraar langzaam inzicht in de vaak onvertelde verhalen van deze moeders. De opzet van de podcast is eenvoudig, maar hij wordt nooit saai of eendimensionaal. 
En ja, in die tijd was het de gangbare opvatting dat het voor zowel moeder als kind beter was om het kind af te staan, maar dat maakt deze persoonlijke verhalen niet minder indrukwekkend.

Orca Keiko was begin jaren negentig de ster van de film Free Willy. Als de miljoenen kijkers erachter komen dat de ‘echte’ Willy onder erbarmelijke omstandigheden in een pretpark woont, komt een gigantische operatie op gang, met als ultiem doel hem vrij te laten in het wild. Van trainers tot dierenartsen tot biologen en gedragsspecialisten; allemaal proberen ze in te schatten wat het beste voor Keiko is, maar daarbij zijn ze het lang niet altijd met elkaar eens.

Journalist en romanschrijver Daniel Alarcón reconstrueert in de zesdelige podcast van Serial Productions het verhaal van Keiko met de mensen die hem het beste gekend hebben. Het is een sterk staaltje journalistiek, maar ook meer dan dat. Zo is de vijfde aflevering gegoten in musicalvorm. Naast het tragische verhaal van de reusachtige lobbes roept The Good Whale genoeg grote vragen op, bij uitstek natuurlijk: waarom stak de mensheid zo veel geld, tijd en energie in één dier, terwijl er ondertussen hele diersoorten bij bosjes uitstierven?