Zeven boekentips voor het nieuwe jaar

In april jl. overleed de Israëlische schrijver Meir Shalev. Zijn laatste roman dateerde alweer van tien jaar geleden, maar vlak voor zijn dood was daar ineens Vertel het niet aan je broer. Daarin voert hij als verteller een uitzonderlijk knappe man op. Ithamar Diskin, die tot zijn ergernis ‘mooie Ita’ wordt genoemd, is een zestiger die moet erkennen dat zijn levensloop voor een belangrijk deel is bepaald door zijn uiterlijk. Hij woont al jaren in Amerika, maar keert jaarlijks terug naar Israël voor de rituele ‘broersnacht’ met zijn broer Boaz. Tijdens deze drankovergoten ontmoeting halen de twee herinneringen op aan hun overleden ouders en vertelt Ita over zijn ontregelende ontmoeting met de raadselachtige Sjaron. Een fijne, toegankelijke roman vol ironische dialogen over een veel te mooie man en de relaties die zijn leven hebben bepaald.

(vertaling Ruben Verhasselt, Ambo|Anthos)

Deze autobiografische roman van Nobelprijswinnaar Kertesz, over een vijftienjarige Joodse jongen uit Boedapest die in 1944 bij een razzia wordt opgepakt en naar Auschwitz wordt afgevoerd, is niet voor niets een klassieker. Kertesz weet de gebeurtenissen volmaakt overtuigend te beschrijven vanuit het perspectief van de naïeve jongen die hij ooit was. Die jongen ziet zijn reis naar Duitsland aanvankelijk als een avontuur. Hij hoopt op ‘interessante bezigheden, nieuwe indrukken en enig vermaak’ en zelfs na aankomst in Auschwitz beschrijft hij de gebeurtenissen luchthartig. De aanwezigheid van een piekfijn onderhouden voetbalveld leidt tot verwachtingsvolle vreugde, de jongens doen lacherig over hun kaalgeschoren koppen en de vraag van de Duitse kampbewaarders ‘of er zich ook dwergen tussen ons bevonden, veroorzaakte de nodige hilariteit’. Een ijzingwekkend meesterwerk.

(vertaling Henry Kammer, Van Oorschot)

Wie nu al weet dat er van het goede voornemen om meer te gaan lezen wellicht weinig terecht zal komen, kan beginnen met korte verhalen. Aloha is daarvoor de ideale instapbundel. Of het nu het verhaal is over een meisje dat warmte en veiligheid zoekt in een stoffige boekwinkel omdat ze door haar moeder op straat is gezet of dat over een pas gescheiden vader die met zijn twee puberdochters gaat kamperen, Siegmann weet de situatie zowel kernachtig als sfeervol te schetsen. Haar droge toon doet de rest. Neem die vader, die nog niet tegen zijn dochters heeft gezegd dat er op de camping geen wifi is. Na enig gesputter zullen ze vergeten dat er zoiets als sociale media bestaat en hem bedanken voor deze bijzondere ervaring, zo mijmert hij. ‘Niet voor niets maakte zijn ex-vrouw hem regelmatig uit voor fantast.’

(Ambo|Anthos)

Ein Jüngling liebt ein Mädchen – je moet wel van goeden huize komen om daar nog iets origineels van te bakken. Weduwe Clara, al jaren alleen, ontmoet acteur Elias, die in een halfbakken relatie zit. Maar daar maakt hij snel een eind aan om de deur wijd open te zetten voor deze ongenaakbare vrouw die zo gesloten lijkt, maar ook verrassend direct blijkt te kunnen zijn. Razendsnel worden ze verliefd op elkaar, alsof ze zestien zijn, maar al snel sluipen de eerste twijfels binnen, want Clara en Elias hebben er al een leven op zitten (‘ze hadden geen van beiden in een klooster gewoond’) en zijn niet meer zo onbevangen als ze ooit waren. Arenz legt zijn vinger in deze prachtig geschreven roman genadeloos op al die pijnlijk herkenbare obstakels die een relatie op latere leeftijd in de weg kunnen staan.

(vertaling Lucienne Pruijs, Nieuw Amsterdam)

Zodra Laura de indruk kreeg dat een geliefde kinderen met haar wilde, begon ze over de overbevolking van de aarde, ‘een sterk argument dat menslievend genoeg is om niet verbitterd te worden genoemd, of erger nog egoïstisch’. Kinderen heeft ze nooit gewild, dat wist ze zeker, en als kinderloze vriendinnen alsnog besloten over te lopen naar het kamp der moeders beschouwde ze die als verloren. Maar dan wordt haar vriendin Alina zwanger en die zwangerschap leidt tot een groot drama. Tot haar eigen verbazing leeft Laura intens mee met Alina, net zoals ze in weerwil van zichzelf een band ontwikkelt met haar onhandelbare buurjongetje Nicolas. In deze indringende Mexicaanse roman kijkt Nettel met de blik van een bewust kinderloze vrouw naar diverse facetten van het moederschap.

(vertaling Hendrik Hutter, Nijgh & Van Ditmar)

De beste manier om een walrus te vangen is door haar kind te ontvoeren. Walrusjagers hielden zo’n kalf aan boord gevangen totdat de moeder op het geroep afkwam. En niet alleen de moeder, ook andere walrussen geven gehoor aan zo’n noodkreet, aldus Irwan Droog in zijn boek over de walrus. Droog raakte geïntrigeerd door het verhaal van Wally, een verdwaalde walrus die in 2021 uitgeput op een Ierse rots klauterde en een wereldwijd fenomeen werd. Dolfijnen, zeehonden, walvissen en haaien spreken tot de verbeelding, maar de walrus? ‘Die is toch altijd een beetje weggezet als lelijk, dik en lachwekkend.’ Vroege poolreizigers noemden het dier een monster, afschrikwekkend lelijk en gezegend met een ‘demonische stem’ en een ‘onaangename inborst’. Dat beeld bestrijdt Droog in een aanstekelijke mix van cultuurgeschiedenis, biologie en reisverslag.

(Thomas Rap)

Johanna is jong getrouwd met een degelijke advocaat als een avondcursus aquarelleren haar leven overhoop gooit. Ze wordt verliefd op de docent en begint met hem een nieuw leven in Amerika. Daarmee snijdt ze alle banden met haar familie voorgoed door, ‘ook al had het niet gevoeld alsof ik een keuze had’. Nu, dertig jaar later, keert ze als gevierd kunstenaar terug naar Oslo, waar ze contact met haar moeder zoekt. Die reageert niet. Steeds obsessiever fantaseert Johanna over haar: is haar rode haar nog altijd rood? Zou ze de foto’s van Johanna hebben weggegooid? En is het haar zus Ruth die haar moeder verbiedt de telefoon op te nemen? In deze autobiografische roman over rauw verdriet en gemis verzint Johanna haar moeder bij elkaar met woorden en vraagt ze zich af wat haar artistieke vrijheid waard is.

(vertaling Angelique de Kroon, Ambo|Anthos)