Met Gouden Beer bekroonde cinema-klassieker, die de wereldklasse bevestigde van de Oekraïense regisseur Larisa Shepitko. Het was helaas ook de laatste titel in haar onderscheidende oeuvre, dat slechts een handvol speelfilms telt: in 1979 stierf ze bij een verkeersongeluk. In dit in zwart/wit geschoten, diepmenselijke anti-oorlogsdrama ploeteren twee partizanen – een pragmatisch overlever en een idealist – door kniediepe sneeuw op zoek naar voedsel als ze door de Duitsers worden gesnapt. Het lijkt wel of Shepitko de beeldtaal eigenhandig heruitvond, zo origineel is haar intense, tactiele stijl, vol spectaculaire close-ups.
Iedere maand tipt de redactie van VPRO Cinema de beste en interessantste films op Eye Film Player, een streamingdienst waar klassiekers en moderne, bijzondere films te vinden zijn.
Atlantique van Mati Diop
De zeventienjarige, Senegalese Ada, die op het punt staat om uitgehuwelijkt te worden aan de rijke Omar, is eigenlijk verliefd op Souleiman. Ada en Souleiman spreken altijd stiekem af op het strand bij Dakar. Maar dan verschijnt hij opeens niet meer. Zonder het eerst aan Ada te hebben verteld is Souleiman met wat vrienden vertrokken naar Spanje. In een wankel bootje over de Atlantische Oceaan. In haar intrigerende speelfilmdebuut – de eerste film van een zwarte, vrouwelijke regisseur ooit in competitie in Cannes – verweeft regisseur Mati Diop de harde werkelijkheid van Senegal op geheel eigen wijze met een liefdesverhaal en de wereld van geesten.
Ava & Gabriel - Un historia di amor van Felix de Rooy
Op verzoek van de lokale priester komt een schilder (Cliff San-A-Jong) vanuit Nederland naar Curaçao om een muurschildering van de maagd Maria te maken. Tot verbazing van de geestelijkheid en de lokale bevolking is de traditioneel geschoolde schilder zwart. Dan blijkt dat de Maria in zijn schets ook zwart is. Ava & Gabriel (1990) gaat over het breken van tradities en de consequenties die daaraan verbonden zijn. Het meertalig drama van Felix de Rooy gebruikt de opbloeiende liefde – tussen schilder Gabriel en zijn model Ava (Nashaira Desbarida), maar ook tussen de vrouw van de gouverneur en Gabriel – om de machtsverhoudingen in Curaçao in de jaren veertig bloot te leggen. Het camerawerk is van Ernest R. Dickerson (Do the Right Thing, The Wire).
Blind Chance van Krzysztof Kieślowski
Dit sociopolitieke drama werd tijdens de staat van beleg in Polen gemaakt en moest tot 1987 in de kast blijven liggen. Kieślowski's vroege meesterwerk vertelt drie mogelijke episodes uit het leven van de jonge Witek, steeds beginnend met een trein naar Warschau die hij haalt of mist. In het eerste verhaal maakt Witek carrière in de communistische partij en wordt hij teleurgesteld als de stakingen van Solidariteit beginnen; in het tweede verhaal sluit hij zich aan bij de ondergrondse studentenbeweging en in het derde verhaal leidt hij een bourgeois bestaan zonder politiek engagement en stapt hij op het vliegtuig naar Parijs, waarop dit in de lucht explodeert. Ironisch beeld van de Poolse realiteit van de jaren 70 en 80. Camerawerk van Krzysztof Pakulski.
Ghost Dog: The Way of the Samurai van Jim Jarmusch
Filmkunstenaar Jim Jarmusch verkent de grenzen van de samoeraifilm in deze film die gesitueerd is in New York. Hoofdpersoon is de mysterieuze lonely hitman Ghost Dog (een prachtige rol van Forest Whitaker), een grote, zware, zwarte man die zich met een bijna magische lichtheid voortbeweegt. Ghost Dog laat zich leiden door de beginselen van de legendarische Japanse samoerai. Als de maffia hem na jaren trouwe dienst dwarsboomt, valt de stoïcijnse Ghost Dog - voortgestuwd door sfeervolle hiphop - terug op zijn samoerai-overtuigingen.
Les pires van Lise Akoka en Romane Gueret
Deze documentair aanvoelende speelfilm met niet-professionele kindacteurs gaat over het maken van een speelfilm in een Parijse buitenwijk met tieners van de straat. Het is het bijzondere debuut van twee vrouwelijke filmmakers, die daarin hun eerdere ervaringen als streetcasters verwerkten tot een knappe, kritische observatie over emoties, exploitatie en hoe film zich tot de realiteit verhoudt. Onberoerd zal deze dicht op de fascinerende kindergezichten gedraaide, levendige film over de vijftienjarige Lily (Mallory Wanecque) en haar driftige filmbroertje Ryan (Timéo Mahaut) niemand laten. Winnaar van de grote prijs in de Un Certain Regard-sectie in Cannes.
Mass van Fran Kranz
Mass toont de nasleep van een tragedie die de levens van twee echtparen op verschillende manieren beïnvloedt. Debuterend regisseur en acteur Fran Kanz levert een pijnlijk en hartverscheurend kamerspel af, die zich bijna volledig afspeelt in een achterkamer van een nietszeggend kerkje in een suffig stadje. Langzaamaan ontvouwt zich een indringende kijkervaring over het verdriet, de onmacht, pijn en complexiteit die komt kijken bij rouw en de schier onmogelijke verwerking daarvan. Weergaloos spel van Jason Isaacs, Martha Plimpton, Ann Dowd en Reed Birney maakt dat hun zoektocht naar antwoorden, vergiffenis en verzoening altijd invoelbaar en oprecht is. Ging in première op Sundance, kreeg lovende kritieken en won meerdere prijzen op verschillende internationale filmfestivals.
Safe Place van Juraj Lerotic
IJzersterk autobiografisch speelfilmdebuut van scenarist/regisseur Juraj Lerotic, die zichzelf speelt in deze ontwapenende hervertelling van de spreekwoordelijke achtbaanrit waarin hij belandde toen zijn broer een zelfmoordpoging deed. We zien hoe Lerotic en zijn moeder in deze droevige situatie zo effectief mogelijk proberen te handelen, hoe hulpverleners en betrokken instanties protocollen volgen en er zo nauwelijks tijd overschiet voor emoties of persoonlijk contact met de in levensgevaar verkerende broer. Door de gebeurtenissen bijna sereen minimalistisch, zonder schaamte of toegevoegde muziek in beeld te brengen, weet Lerotic een overweldigend taboe intens voelbaar te maken. Een wonderschone, liefdevolle film over de kracht van de dood.
De verliefde camera van Ed van der Elsken
Prachtig autobiografisch portret van (straat)fotograaf en cineast Ed van der Elsken. De documentaire is deels een collage van foto’s en dia’s met commentaar van de kunstenaar. Daarnaast volgen we hem tijdens bijzondere fotosessies. We zien en horen het eigenzinnige karakter van de Amsterdammer, wiens nonchalante (soms zelfs gapende) voice over je onder een warme deken meeneemt naar de jaren zestig. Grappig en eerlijk, met veel foto’s van karakteristieke koppen uit verre landen en absurde anekdotes. Het einde biedt een intiem inkijkje in zijn gezinsleven op een boerderij aan het IJsselmeer. Gefilmd door zijn toenmalige vrouw en fotograaf Gerda van Veen en bekroond met de Staatsprijs voor de Filmkunst.
Korte films: Badlands
In het EYE-programma Badlands staan maandelijks Nederlandse filmtalenten centraal. Een deel van de ijzersterke korte films van deze jonge makers is te zien op de Eye Film Player: Onderhuids van Emma Branderhorst, Watamula van Kevin Osepa, Marlon Brando van Vincent Tilanus en Jetski van Sharif Abdel Mawla. De korte films zijn verzameld op deze pagina.
Ook de moeite waard: Noa Johannes sprak voor VPRO Cinema met zeven talenten uit het Badlands-programma. Bekijk die interviews op deze pagina
Eye Film Player
De Eye Film Player is een streamingdienst waarmee je een groeiende selectie films uit de collectie van Eye Filmmuseum kunt bekijken. Veel van de films op de Eye Film Player (Nederlandse speelfilms, documentaires en klassiekers uit de wereldcinema) zijn gratis te bekijken, zonder account. Voor de huurfilms betaal je een klein bedrag ter vergoeding van de makers en rechthebbenden.
Zie: player.eyefilm.nl