One Hundred Years of Solitude: langverwachte seriebewerking van Gabriel García Márquez' meesterwerk

De erven van Gabriel García Márquez stelden volgens de krant El País drie voorwaarden aan Netflix toen de streamer zijn klassieke roman Honderd jaar eenzaamheid uit 1967 in serievorm wilde gieten: het verhaal moest in ‘heel veel uren’ worden verteld, ‘Spaanstalig zijn’ én ‘in Colombia verfilmd worden’. Drie dingen die misschien logisch lijken gezien de omvang van de Spaanstalige roman (de originele versie telt 448 pagina’s) en het feit dat de geschiedenis van de familie en de bouw en de verwoesting van het stadje Macondo een door en door Colombiaans verhaal is. Maar dit was niet de eerste keer dat een van de romans van de Nobelprijswinnaar door Hollywood onder handen genomen werd. En met het merendeel van die boekverfilmingen is de in 2014 overleden schrijver volgens zijn nabestaanden nooit heel gelukkig geweest.

Gelukkig lijkt men zelfs in Hollywood inmiddels te begrijpen dat ondertiteling niet hoeft af te schrikken, dus Netflix ging zonder morren akkoord met de voorwaarden toen het in 2019 de rechten aankocht van García Márquez’ klassieker. Er werd een open auditie georganiseerd in Colombia, waar meer dan tienduizend mensen op afkwamen, zodat de cast uiteindelijk bijna volledig uit Colombiaanse acteurs bestaat. En alle afleveringen zijn opgenomen in het thuisland van Gabriel García Márquez. One Hundred Years of Solitude – of Cien años de soledad, zoals de serie in de Spaanstalige gebieden heet – wordt verteld in zestien afleveringen. De eerste acht verschijnen op woensdag 11 december en later zullen er nog eens acht volgen.

De makers zijn eveneens afkomstig uit de regio. Zo is de regie in handen van de Argentijnse regisseur Alex Garcia López en nadat de Puerto Ricaanse scenarist José Rivera een opzet voor het script had gemaakt, ging het naar vier Colombiaanse schrijvers – Albatros González, María Camila Arias, Camila Brugés en Natalia Santa – die het tweeënhalf jaar lang onder handen namen om een zo Colombiaans mogelijke verfilming te garanderen. ‘Al denk ik niet dat je One Hundred Years of Solitude Colombiaanser kunt maken dan het al is,’ zegt Natalia Santa tijdens een interview via Zoom, waarbij ook haar collega Camila Brugés en een tolk aanwezig zijn. ‘Het was vooral onze taak om de literaire en poëtische vertelwijze te vertalen naar iets wat meer in de buurt komt van spreektaal, zodat dat het fris en hedendaags voelt, maar nog steeds authentiek is.’

Ook Netflix had een tweetal eisen. De serie moest een voice-over krijgen die de familiegeschiedenis van de familie Buendiás voor de kijker uiteenzet. En het verhaal, dat zeven generaties en een burgeroorlog omvat, moest in chronologische volgorde worden verteld. Iets wat niet het geval is in de roman: bij García Márquez is de tijd soms vrijwel ongrijpbaar. Overigens vangt de eerste aflevering van One Hundred Years of Solitude – net als de roman – aan met Aureliano Buendía, de tweede zoon van José Arcadio Buendía en Úrsula Iguarán, die ‘vele jaren later’ voor het vuurpeloton staat en terugdenkt aan de middag dat zijn vader hem meenam om hem kennis te laten maken met ijs. Net als in de roman.

Uit de vier afleveringen die vooraf beschikbaar waren blijkt sowieso dat de makers hebben geprobeerd trouw te blijven aan García Márquez’ werk. Veel teksten van de verteller voelen aan alsof ze rechtstreeks uit het boek komen en ook het tempo waarin het meeslepende verhaal van het ene naar het andere moment springt is intact gebleven. ‘Daar hebben we ook uitvoerig over gesproken met elkaar,’ beaamt schrijver Camila Brúges. ‘Er is niets waarover we niet lang hebben nagedacht.’

Dat laatste is begrijpelijk gezien de status die de roman in hun thuisland Colombia heeft. Beide scenaristen kwamen al in hun tienerjaren met de klassieker in aanraking en lazen het als volwassene nogmaals. Dat waren verschillende ervaringen. Voor Santa, die het werk als achttienjarige student moest lezen, ging One Hundred Years of Solitude die eerste keer vooral over de mystiek, het mythische en het magische. Brúges op haar beurt gaf het in eerste instantie na dertig pagina’s op. Lachend: ‘Het lukte me niet om alle personages uit elkaar te houden. Ging het nou over de opa? Of toch over de kleinzoon?’

Maar zo’n zeven jaar geleden, toen Brúges al volop scenario’s schreef, voelde ze toch de druk om het opnieuw te proberen. Hoe kon je nou schrijver zijn, meende ze, zonder dit boek te hebben gelezen? ‘En ditmaal was ik er klaar voor en het leek ook wel of het boek zich voor me openstelde. Ik geloof dat ik het in één week heb verslonden. Het zette mijn wereld op z’n kop.’

Santa nam de roman opnieuw ter hand toen ze een paar jaar geleden werd gevraagd om mee te werken aan de serie. ‘Deze keer ervoer ik het als een historisch document over de geschiedenis van Colombia,’ vertelt ze. ‘Het is een accurate weergave van wie wij zijn als mensen en als land. En dit verraste me: dat een boek zo mystiek, magisch, mythisch en poëtisch kan voelen, terwijl het tegelijkertijd ook een beeld schetst van de Colombiaanse realiteit.’

Uiteindelijk waren het met name deze twee elementen – het magische, bijna bovennatuurlijke en de realistische kroniek van een land met een bloedige geschiedenis – die volgens de twee schrijvers correct naar het kleine scherm vertaald moesten worden. ‘Een van de eerste beslissingen die we namen was: zo trouw mogelijk blijven aan de manier waarop Gabriel García Márquez het geweld in Colombia beschrijft,’ zegt Santa. ‘En aan hoe de oorlog de briljante, kleine wereld van Macondo volledig verandert.’

Ook dat andere element, het magisch realisme, moest kloppen. In One Hundred Years of Solitude gebeuren immers de meest onwaarschijnlijke bovennatuurlijke dingen. Zo is er een geest die José Arcadio Buendía net zo lang achtervolgt totdat hij Úrsula en zijn vrienden overhaalt om mee te gaan op een levensgevaarlijke tocht door de jungle naar de plek die uiteindelijk Macondo zal worden. De slapeloosheid die besmettelijk blijkt te zijn en het hele dorp treft, zodat alle inwoners bijna bezwijken. En natuurlijk de zak die Rebecca bij zich heeft wanneer ze haar intrek neemt bij de familie Buendiás. Deze zak– die de beenderen van haar ouders bevat – blijft zich als een soort hondje door het huis bewegen. Onverklaarbare zaken, maar in Macondo kijkt niemand ervan op.

‘Het magisch realisme moest net zo alledaags zijn als in het boek,’ vertelt Brúges. ‘En tegelijkertijd wilden we volop gebruikmaken van het feit dat dit de gloriedagen van de televisieserie zijn en dat Netflix ons in staat stelde de beste tv-bewerking ooit te maken.’ Daarom werd het een missie van de makers om de visuele mogelijkheden optimaal te benutten. Het resultaat is een reeks die, om maar eens een cliché te gebruiken, voelt als cinema. Ook wat dat betreft is goed dat deze adaptatie zo lang op zich heeft laten wachten. Brúges: ‘Deze verfilming had nooit gemaakt kunnen worden toen Gabriel García Márquez nog leefde. Simpelweg omdat de technologische snufjes die dit mogelijk maken nog niet bestonden.’