Painkiller: vlotte Netflixserie over de opiatencrisis door Oxycontin voelt als een herhalingsoefening

‘Menselijk gedrag bestaat uit twee handelingen: weglopen voor pijn en naar genot toe rennen. Het is een cyclus: pijn, genot, pijn, genot. Deze cyclus is de essentie van mens-zijn. Maar als wij onszelf precies tussen pijn en genot plaatsen en poortwachters worden van iedereen die aan pijn wil ontsnappen, kunnen we de wereld veranderen.’

Lees dit zonder voorkennis en het lijken de woorden van een wereldverbeteraar. Wat is er immers nobeler dan het wegnemen van pijn? Helaas zijn deze woorden niet afkomstig van een wereldverbeteraar, maar van Richard Sackler, telg uit de steenrijke familie Sackler en voorman van Purdue Pharma, een bedrijf dat een fortuin vergaarde met de verkoop van Oxycontin, ‘een van de meest effectieve pijnstillers ooit’. Artsen schreven het – mede vanwege een zeer agressieve marketingcampagne – volop voor aan patiënten, zodat Oxycontin al snel een van de meestgebruikte pijnstillers werd in de VS. De gruwelijke gevolgen werden pas zichtbaar toen het te laat was: Oxycontin bleek enorm verslavend en maakte talloze slachtoffers.

Hoe immens die gevolgen waren blijkt uit de openingsscènes van de zesdelige Netflixserie Painkiller, waarin nabestaanden van Oxycontinslachtoffers hun verhaal doen. Hun emotionele verslagen zetten de toon voor de rest van de – deels gefictionaliseerde – reeks, waarin we getuige zijn van de gigantische opiatencrisis die de pijnstiller uiteindelijk veroorzaakt. Voor veel gebruikers blijkt Oxycontin namelijk een drug: wie er eenmaal aan begint, kan al snel niet meer zonder.

De serie – geregisseerd door Friday Night Lights-maker Peter Berg – vliegt het verhaal aan vanuit verschillende invalshoeken: we zijn er getuige van hoe Richard Sackler (Matthew Broderick) het medicijn tot zijn ultieme melkkoe maakt, terwijl een fanatieke medewerker van het Openbaar Ministerie, Edie Flowers (Uzo Aduba), de waarheid wil blootleggen. Daarnaast volgen we artsenbezoeker Shannon Schaeffer (West Duchovny) bij haar missie het medicijn zo veel mogelijk te laten voorschrijven en zien we dat automonteur Glen Kryger (Taylor Kitsch) na een ongeval Oxycontin krijgt voorgeschreven, met alle gevolgen van dien.

Zoals we van Netflix gewend zijn wordt het verhaal vlot opgediend, met een snelle montage, een niet-chronologische vertelstructuur en een rits muzikale klassiekers. Inhoudelijk heeft Painkiller vooral last van overlap met de Disney+-serie Dopesick, waarin nagenoeg hetzelfde verhaal wordt verteld, met vergelijkbare invalshoeken en personages. Aangezien Dopesick iets gelaagder is, voelt Painkiller bij vlagen als een herhalingsoefening.

Anderzijds kan het natuurlijk geen kwaad dat de misdadige rol van de Sacklers in de opiatencrisis nogmaals belicht wordt. Voor hen was pijnstilling een handig verdienmodel, terwijl Oxycontin in de VS honderdduizenden slachtoffers eiste. En ook Painkiller laat er geen misverstand over bestaan: de praktijken van deze zelfbenoemde poortwachters tussen pijn en genot verdienen eigenlijk maar één etiket, en dat is ‘medicijnenmaffia’.