Scenarist Anna Symon over Joan: het waargebeurde verhaal van een notoire Britse juwelendief

Joan Hannington is 22 als ze voor het eerst vijf kleine diamanten inslikt. Het is begin jaren tachtig en Hannington werkt bij een juwelier in Londen, waar ze na sluitingstijd enkele steentjes uitnodigend ziet glinsteren als de deur van de kluis openstaat. De jonge vrouw is op de vlucht voor haar criminele ex en zoekt een manier om snel geld te verdienen zodat haar dochter, die in een pleeggezin woont, weer bij haar terug kan komen. Zonder er al te lang over na te denken stopt Hannington de diamanten in haar mond en slikt ze door.

Het is het begin van een uiterst succesvolle carrière als juwelendief. Hannington blijkt zelfs zo behendig in het ontvreemden van dure sierraden uit goed beveiligde winkels, vaak in vermomming, dat ze in het criminele circuit de bijnaam The Godmother krijgt. ‘Ik kon bijna niet geloven dat haar verhaal niet eerder was verfilmd,’ zegt scenarioschrijver Anna Symon, die Hanningtons memoires vertaalde naar de televisieserie Joan, met Game of Thrones-actrice Sophie Turner in de hoofdrol. ‘Deze vrouw had zo veel pech. Ze was een alleenstaande moeder en had vriendjes die haar mishandelden, maar uiteindelijk veranderde ze van iemand die praktisch dakloos was in een succesvolle crimineel. Het voelde als iets wat ik niet eerder op tv had gezien.’

Hoe bekend was Hanningtons verhaal in Groot-Brittannië voordat deze serie op tv kwam?
Symon: ‘Het is al een tijd geleden dat haar boek verscheen. Ik vermoed dat het toen succesvol was, want ze heeft zelfs een perstour in de Verenigde Staten gedaan. Maar inmiddels was alle aandacht wel weggezakt. Ik had bijvoorbeeld nog nooit van haar gehoord. Joan heeft altijd het gevoel gehad dat ze als vrouwelijke crimineel vreselijk werd onderschat en nooit echt serieus is genomen. Ook interessant: toen ik het idee bij omroepen pitchte vroegen ze zich af of de kijkers deze vrouw wel leuk zouden vinden. Een moeder die tegelijkertijd crimineel is. Zou het publiek dat wel begrijpen? Volgens mij zou dit nooit gebeurd zijn als het over een man was gegaan.’

Was het moeilijk om de balans tussen die twee kanten – de liefhebbende moeder en de gewiekste crimineel – te vinden in de serie? Ze laat haar kind immers wel in de steek.
‘Ik wilde vooral dat het complex bleef, omdat Joan in werkelijkheid ook enorm complex is. Ze had het gevoel dat ze tegengewerkt werd door het systeem en dat het daardoor onmogelijk was om haar kind te houden. Anderzijds voelde ze zich aangetrokken tot de glamour van het criminele leven. Dat laatste wilde ik ook niet verbloemen. Ze heeft me zelf verteld dat het lastig is om iets glinsterends te weerstaan als je met niks bent opgegroeid. En ook dat ze het heel fijn vond om te ontdekken dat ze ergens goed in was. Ik denk dat ze heel veel van haar dochter hield, maar tegelijkertijd heeft ze afschuwelijke fouten gemaakt.’

Ik realiseer me nu dat ik hiervoor eigenlijk hetzelfde vroeg als die omroepen destijds: kan iemand wel een goede moeder zijn als ze crimineel is? Iets wat ik waarschijnlijk niet had gevraagd als het een man betrof die zijn kind bij de moeder had achtergelaten.
‘Je bent niet de enige. Zo ongeveer elke journalist heeft me ernaar gevraagd. Het maakt deze serie ook uniek. Normaal gesproken zijn vrouwelijke criminelen in series uitvergrotingen van de werkelijkheid, zoals bijvoorbeeld in Killing Eve. Wij presenteren juist een redelijk waarheidsgetrouwe versie van deze vrouw, dat is ongebruikelijk.’

Hannington gebruikte allerlei kostuums en sprak met verschillende accenten tijdens haar roofpartijen. Dat is waarschijnlijk fijn voor een verfilming?
‘Zeker. Ze had ook nog heel veel foto’s van haar outfits, omdat ze zo dol was op kleren. Daarnaast was het ook prettig dat alles in de jaren tachtig speelt, want het was in die tijd veel eenvoudiger om te stelen: er waren bijvoorbeeld geen camera’s, dat geeft haar diefstallen iets ouderwets. En daarom konden we het verhaal, ook al is alles gebaseerd op ware gebeurtenissen, makkelijker in een dramatische vorm gieten. Dat was lastiger geweest als het in heden gesitueerd zou zijn.’

In hoeverre was Hannington zelf betrokken bij de serie?
‘Nadat ik haar boek had gelezen, heb ik direct met Joan afgesproken. Ik trof haar in een Londens eettentje, wat best spannend was. Ze is nu in de zestig, gepensioneerd en ze heeft haar criminele leven lang geleden achter zich gelaten, maar flamboyant is ze nog altijd. Een krachtige persoonlijkheid, al vond ik haar ook kwetsbaar. Een van de dingen die ze tegen me zei was dat ze begreep dat we haar verhaal moesten aanpassen voor de serie, maar dat ze wel wilde dat ik zou uitleggen hoe ze zo geworden was. En dat betekende dat we moesten kijken naar wat er in haar jeugd is gebeurd. Iets wat we ook doen, het was een van haar voorwaarden.’

Twijfelde ze niet of ze haar levensverhaal wel wilde laten verfilmen?
‘Nee, ze was er juist heel happig op, omdat ze het wilde delen met de wereld. Ze had natuurlijk ook al een boek geschreven. Nu de serie in Groot-Brittannië is verschenen, staat dit trouwens weer in de bestsellerlijst. Daar is ze erg blij mee.’

Wat vindt ze van de serie?
'Volgens mij vindt ze dat we een eerlijk beeld hebben geschetst – van haar, maar ook van de dingen die ze heeft gedaan. En ik denk dat ze het geweldig vindt dat de hoofdrol vertolkt wordt door een ontzettend glamoureuze actrice, wie wil er nou niet gespeeld worden door Sophie Turner? Ze beseft ook dat de mensen die naar de serie kijken een oordeel over haar zullen hebben. Maar deze vrouw is spijkerhard geworden door alle klappen die ze heeft gehad, dus dat kan ze wel hebben.’