Netflixserie Kaos: heerlijk zwart-komisch feest met Jeff Goldblum als oppergod Zeus

‘Zeus neemt het ervan op de Olympus. Hij is het opperhoofd, de grote baas. Dan kijkt hij in de spiegel en schrikt: wat is dit, een rimpel op mijn gezicht?! Daarna breekt de hel los.’

Waarom zou je de plot van een serie zelf samenvatten als hoofdrolspeler en Zeus van dienst Jeff Goldblum dat veel beter kan? De acteur gaf de synopsis in The Telegraph, die met hem sprak over de nieuwe Netflixserie Kaos, een achtdelige extravaganza waarin de onsterfelijk geachte Zeus – ‘koning van de goden en heerser over de wereld’ – op een dag wakker wordt met een extra rimpeltje. Vervolgens belandt hij in een existentiële crisis en begint steeds wilder om zich heen te slaan. Daar heeft hij overigens ook alle reden toe, want er blijkt een plan te liggen om Zeus – ‘een ongeëvenaarde klootzak’ als we de door hem gevangengenomen Prometheus moeten geloven – ten val te brengen.

Hoewel Kaos zich afspeelt in het hier en nu, maken de Griekse goden nog steeds de dienst uit in de wereld (‘Zeus is mijn mattie’ is een leus die regelmatig te zien is in het straatbeeld). Het is vooral oppergod Zeus die de mensheid naar zijn repressieve pijpen laat dansen, in innige samenwerking met zijn vrouw Hera (Janet McTeer uit Ozark), de koningin van de goden. Maar na de ontdekking van het eerdergenoemde rimpeltje slaat de paniek toe bij Zeus: hij laat zich steeds vaker leiden door paranoia en wordt onzeker. Zo vraagt hij zijn voormalige vriend Prometheus: ‘Ben ik eigenlijk sympathiek?’

Dat de serie dit soort existentiële thema’s met veel humor behandelt, is de verdienste van Charlie Covell, de Britse bedenker en hoofdscenarist van Kaos, die eerder de fantastische Netflixhit The End of the F***ing World schreef. Met die serie – over een jonge ‘psychopaat’ die een klasgenoot wil vermoorden, maar vervolgens met haar op de vlucht slaat – liet Covell al overtuigend zien dat die weet hoe je de worstelingen van buitenbeentjes op een zwart-komische manier kunt verbeelden en dit talent krijgt ook in Kaos alle ruimte.

Kaos past bovendien in deze tijd, want mythologische verhalen over almachtige wezens die ten onder gaan, zijn momenteel erg populair onder seriemakers. De blijvende fascinatie hiervoor leverde de afgelopen jaren series op als American Gods en Good Omens, terwijl in de populaire reeks The Boys kritisch wordt gekeken naar wat er gebeurt als een kleine groep superhelden te veel macht krijgt over gewone mensen. In Kaos wordt een vergelijkbaar stramien gevolgd: drie stervelingen ontdekken een profetie waarin gesteld wordt dat zij de schijnbaar onaantastbare Zeus ten val moeten brengen.

Omdat Covell al van jongs af aan geobsedeerd is door godenverhalen wilde die voor een nieuwe serie graag aan de slag met de Griekse mythen. ‘Toen ik op mijn vierde de mechanische uil zag in Clash of the Titans was ik verkocht,’ vertelde de showrunner in The Telegraph. ‘Blijkbaar heb ik die videoband zo vaak bekeken dat hij het uiteindelijk begeven heeft. Later zou ik nietsvermoedende treinreizigers vaak lastigvallen met het verhaal van Perseus die Andromeda redt, iets waarvoor mijn ouders zich altijd schaamden. Ik had ook een kinderboek met Griekse mythen, het werd echt een obsessie.’

Kortom, reden genoeg voor Covell om eens iets te gaan doen met die oude mythen, maar dan wel op een speelse, toegankelijke manier. Het mocht geen reeks worden waarin gepronkt werd met kennis van de mythologie. ‘Er kan iets elitairs kleven aan klassieke verhalen,’ lichtte de showrunner toe in Variety. ‘Sommige mensen refereren eraan in de hoop dat anderen zich dan dom zullen voelen. Dat wilde ik koste wat kost vermijden in de serie.’

In deze opzet is Covell geslaagd, want die geeft een heerlijke zwart-komische draai aan de Griekse mythen. We ontdekken dat die almachtige goden uiteindelijk net mensen zijn. Zeus mag dan wel controle hebben over het weer, maar zodra de ouderdom vat op hem lijkt te krijgen, belandt hij in een midlifecrisis. Laat het maar aan de altijd aangenaam schmierende Goldblum over om die narcistische worstelingen op een komisch-absurdistische manier te verbeelden.

Zeus’ probleempjes contrasteren daarnaast mooi met de problemen van de gewone stervelingen – armoede, onderdrukking en uitbuiting – die uitverkoren zijn om hem omver te werpen. Het zijn aloude thema’s, die Covell moeiteloos doortrekt naar het hier en nu. Soms dringt zich daarbij de vergelijking op met de hitserie Succession: de goden symboliseren namelijk overduidelijk de rijkste één procent, mensen die nemen, maar zelden geven. Ze worden corrupt, machtsgeil en inhalig. En ook in Kaos is het gewone volk daarvan de dupe.

Hiermee laat Covell zien dat mythologische verhalen tijdloos zijn. Met wat inventiviteit en creativiteit kunnen ze moeiteloos vertaald worden naar het heden. ‘De traditie van mythen wordt levend gehouden door ze opnieuw uit te vinden en te vertellen,’ legde de maker uit in The Telegraph. ‘De thema’s zijn van alle tijden en hoewel details soms veranderen als we mythen herschrijven, denk ik dat ze in wezen hetzelfde blijven. Dat komt bovenal doordat mensen eigenlijk amper veranderen. Ook al zijn er duizenden jaren verstreken, we kampen nog steeds met dezelfde problemen.’