Scenarist Jack Thorne over de aangrijpende miniserie Best Interests

In de eerste aflevering van de BBC-miniserie Best Interests reizen Nicci (Sharon Horgan) en haar man Andrew (Michael Sheen) met de trein terug naar huis na een heerlijk kinderloos weekendje weg met z’n tweeën. Ze spelen een spelletje kaart, flirten wat en ondernemen zelfs een poging om de hervonden romantiek nog wat op te schroeven op het toilet van de trein. Maar niet lang nadat ze weer thuis zijn bij hun twee tienerdochters Katie (Alison Oliver) en Marnie (Niamh Moriarty), is de luchtigheid uit de trein ver te zoeken.

Marnie, die al sinds haar geboorte ernstige gezondheidsproblemen heeft en door een spierziekte een lichamelijke beperking heeft, heeft koorts en moet op stel en sprong naar het ziekenhuis. Met name Nicci rekent dit zichzelf, en haar man, aan. Als zij niet zo nodig een weekendje weg hadden gemoeten, waardoor ze de zorg voor Marnie in de minder ervaren handen van vrienden overlieten, dan lag hun jongste dochter nu misschien niet in het ziekenhuis. Andrew denkt er anders over. Hun dochter wordt nou eenmaal snel ziek, wat hij en zijn vrouw ook doen.

De verschillende manier waarop Nicci en Andrew op dat moment reageren, is een voorbode voor wat komen gaat. Want als Marnie uiteindelijk zo ziek blijkt dat verdere behandeling volgens haar artsen geen zin meer heeft, en enkel in het nadeel van het meisje zou zijn, komen de twee echtgenoten lijnrecht tegenover elkaar te staan. Andrew legt zich er met een volledig gebroken hart bij neer dat het moment uit zijn leven waarvoor hij al vreest sinds de dag dat de artsen hen jaren eerder vertelden dat hun baby geen volwaardig leven zou kunnen leiden, nu echt nadert en onvermijdelijk is. Nicci aan de andere kant weigert om zich erbij neer te leggen en schakelt mensen in om haar te helpen het besluit van het ziekenhuis aan te vechten en haar dochter in leven te houden.

Het aangrijpende, vierdelige Best Interests komt uit de pen van Jack Thorne, de Britse scenarioschrijver die meerdere BAFTA’s won voor zijn films en series en recent onder meer de fantasyserie His Dark Materials en de film Wonder met Julia Roberts maakte. In 2021 mocht hij tevens de Europese Gouden Roos ontvangen voor zijn televisiefilm Help, waarin Jodie Comer en Stephen Graham een verpleegster en bewoner van een verzorgingstehuis spelen tijdens de coronapandemie. De film werd goed ontvangen door de Britse critici en gezien als een terechte en fikse aanklacht tegen de ondermaatse manier waarop de (Britse) maatschappij en politiek omgaat met mensen die ziek zijn en zorg nodig hebben.

Best Interests is hevig beïnvloed door diezelfde frustratie, vertelde Thorne in Lille tijdens het Series Mania festival waar de eerste twee afleveringen van zijn nieuwe serie in maart in première gingen. ‘Wat ik enorm verontrustend vond tijdens de pandemie is hoe wij als maatschappij in staat waren om de doden in twee categorieën te verdelen: de doden die ertoe deden en de doden die er niet toe deden.’ Die laatste categorie bestond volgens Thorne uit mensen uit de kwetsbare groepen, mensen met onderliggende gezondheidsproblemen. In Engeland kregen deze mensen een aparte kolom in de krant bij de overlijdensberichten. Het was iets dat Thorne vreselijk aangreep. ‘Deze serie voelde als een goede gelegenheid om hierover te praten, om dit verder uit te zoeken.’

Wat hij alleen níét wilde, was dat het verhaal over Marnie en haar familie een aanklacht tegen de NHS (de nationale gezondheidszorg van Groot-Brittannië) zou worden. Want, zo meent hij, het probleem ligt niet bij het zorgpersoneel of de -instanties, maar bij de maatschappij. ‘De gezondheidszorg is zwaarder belast dan ooit. Maar hoe we omgaan met mensen met een lichamelijke beperking is een vraag waar niemand het over heeft, al zouden we dat eigenlijk allemaal wel moeten doen. Wat heeft onze prioriteit?’ Tijdens Covid bleken er volgens Thorne namelijk heel veel verborgen prioriteiten te zijn. ‘Ik denk dat onze gezondheidszorg niet veel verschilt met die in andere landen, over de hele wereld. Wel worden er in onze zorginstellingen beslissingen genomen die ons allemaal raken en waar we dus naar moeten kijken.’

Iets anders dat Thorne zoveel mogelijk heeft geprobeerd te voorkomen, is dat het verhaal van Marnie en haar familie zou lijken op een bestaande ‘Best Interest Case’, zoals een zaak waarbij de rechtbank moet meebeslissen over de medische behandeling die een persoon moet krijgen wordt genoemd. Ondanks dat deze zaken regelmatig in de Britse pers breed worden uitgemeten, of misschien juist daarom. ‘Ik schrijf vaker over echte mensen, en als je dat doet moet je hun goedkeuring hebben en zeker weten dat ze dat niet erg vinden,’ zei hij. Maar in dit geval vond Thorne het ongepast om zelfs maar te proberen het verhaal van iemand te reconstrueren die deze pijn heeft doorgemaakt. Vandaar dat de miniserie een fictief verhaal vertelt, een verhaal dat waar zou kúnnen zijn. Dat de serie desalniettemin hartverscheurend is, is mede te danken aan de fantastisch goede cast, met daarin de jonge Niamh Moriarty die Marnie speelt.

Moriarty lijdt zelf aan cerebrale parese en in Lille vertelde ze lachend maar vastberaden hoe het haar levensdoel is geworden om meer mensen met een beperking op televisie te krijgen. Iets waar volgens zowel de actrice als Thorne ernstig gebrek aan is, voor en achter de camera. ‘Toen ik opgroeide, was er nooit iemand op tv die eruitzag als ik,’ zei Moriarty. De actrice ging daarom toen ze net begon met acteren naar audities voor mensen zonder beperking. ‘Ik kwam gewoon aanzetten in mijn rolstoel en keek naar de enorme schok op de gezichten van de mensen die me daar niet verwachtten.’ Omdat ze ondanks die schok toch regelmatig werd aangenomen, wil ze de wereld nu tonen dat mensen met een beperking ook hun talenten mogen laten zien. ‘Want talent is er genoeg. Het moet alleen een podium krijgen.’